بخش‌های اصلی
پیوندهای سریع
دریافت اطلاعات پایگاه
لطفاً نشاني پست الكترونيك خود را برای دريافت اطلاعات و اخبار پايگاه در كادر زير وارد كنيد.
آمار سایت
- كل کاربران ثبت شده: 3019 کاربر
- کاربران حاضر در وبگاه: 0 کاربر
- ميهمانان در حال بازديد: 35 کاربر
- تمام بازديد‌ها: 5092438 بازدید
- بازديد 24 ساعت قبل: 888 بازدید
نماد اعتماد الکترونیک
| تاریخ ارسال: 1400/11/25 |
سمینار بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان، برگزار شد.نشست بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان، در ۱۷ بهمن سال ۱۴۰۰، در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تالار شیخ مرتضی انصاری، برگزار شد.
نشست اول ۱۲ -۹:۳۰
در ابتدای برنامه، استاد دانشگاه تهران، رئیس انجمن ایرانی مطالعات جهان و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سید سعید رضا عاملی، اولین سخنران نشست اول بود. او ضمن تشکر از عوامل جهاد دانشگاهی و انجمن ایرانی مطالعات جهان که این نشست را به مناسبت چهل و سومین سالگرد انقلاب پیروزی انقلاب اسلامی برگزار کردند ابراز امیدواری کرد تلاش‌های ایشان موجب استحکام بیشتر انقلاب و پاسداری از ارزش‌ها و دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی باشد. وی از حضور شیخ ابراهیم الزکزاکی در این نشست ابراز خرسندی کرد و گفت: ایشان شش فرزند شهید دارد و خواهرش نیز شهید شده است. این اولین سخنرانی ایشان پس از آزادی از زندان است و به‌رغم وجود ترکش در سر، با پایداری و استقامت در مسیر خود گام برمی‌دارد.
دکتر عاملی در توصیف انقلاب اسلامی گفت: این انقلاب روند جدید نظام قدرت در جهان است که منجر به تغییر روندهای حاکم در قدرت سیاسی جهان شده است. امام از انقلاب به عنوان آغازگر عصر جدید عالم نام می‌برد. شاید بعضی این تفسیر را اغراق‌آمیز بدانند ولی پس از دوران سخت رهبری پیامبر (ص) و امامان معصوم علیهم السلام که دیگر منجر به غیبت امام عصر (عج) شد، تحولی عظیم‌تر از انقلاب اسلامی را نمی‌توان ذکر کرد. وی درباره شرایط جهان هنگام پیروزی انقلاب توضیح داد: در شرایطی انقلاب اسلامی ظهور پیدا کرد که استحکام و استقرار نظام قدرت یکه‌تاز میدان بود. قدرت بین بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود. در سال ۱۹۸۹ شوروی فرو ریخت و تبدیل به جمهوری‌های متعدد شد و یکه‌تاز، آمریکا بود. آمریکا خود را محور فرض می‌کرد و برای دیگری حقی قائل نبود. انقلاب اسلامی در سال‌های اولیه جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد و ۱۴ کشور در جبهه نظامی عراق شرکت کردند. خسارت مالی سنگینی قریب به ۸۰۰ میلیارد دلار بر ایران تحمیل شد. ایران هزینه عظیم انسانی یعنی شهادت بیش از ۲۰۰ هزار انسان پاک سیرت را نیز متحمل شد.
وی در این مورد افزود: شرایط سخت ایران با تحمیل جنگ اقتصادی ادامه یافت که امروز در قالب تحریم‌های فراگیر در جریان است. دشمن جنگ شناختی و جنگ نرم را نیز در عرصه‌های مختلف بر علیه مردم ایران دنبال کرد. در واقع، به دنبال این بودند که انقلاب با فرهنگ جدید فرو بریزد و این یادآور جنگ نرم در نظام پهلوی است. او به عنوان نمونه به مصاحبه اشرف پهلوی با مجله زن اشاره و گفت: او در مهر سال ۵۷ آرزو کرد وقتی در دانشنامه‌ها به حرف ح و جیم برسیم دیگر لغتی به نام حجاب یافت نشود. امروز هم این مسیر دنبال می‌شود و گرفتن عفت اجتماعی و جوهره دین از جامعه از اهداف دشمنان است. انقلاب اسلامی بر خلاف نظام‌های سوسیالیستی و لیبرالیستی که به دنبال منها کردن دین از مسیر زندگی هستند، انقلاب اسلامی دین را به مسیر زندگی آورد و همین چالش بزرگ بود.
دکتر عاملی در توضیح دین انقلابی گفت: این دین به معنای دعوت به مقاومت برای استقرار توحید است. این دین سازگاری با نظام طاغوت ایجاد نمی‌کند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، انقلاب تقابل را از دنیای شرق و غرب به تقابل بین استکبار و اسلام کشاند و این سرمایه اصیلی بود و هزینه‌های زیادی در برداشت.
وی اضافه کرد: دشمنان به دنبال خستگی روحی و اجتماعی جامعه ایران هستند. این اتفاق زمان مناسبی برای فرو ریختن است. ولی واقعیت این است که انقلاب اسلامی به دین ابهت داد. نه تنها دین اسلام بلکه ادیان مختلف موقعیت وجود و عرضه پیدا کردند. دین اسلام به طور خاص قلمرو گسترده‌ای از ظهور و بروز پیدا کرد. امروزه در جامعه اروپا و آمریکا درباره آینده اسلام نگرانی وجود دارد. ۵۰ میلیون مسلمان در اروپا و آمریکا حضور دارند. در سال ۲۰۱۹ بیشترین نام ثبت شده در آنجا محمد و نوح است. در این کشورها اسلام در محافل دانشگاهی نیز ظهور و بروز پیدا کرده است. در اروپا ارائه وام مبتنی بر اقتصاد اسلامی است. ولی جای تاسف دارد که نظام بانکی ما گرفتار نظام ربوی می شود و مبتنی بر بانکداری اسلامی نیست.
او خاطر نشان کرد: انقلاب اسلامی پرچمدار حیات اسلامی در قرن اخیر بود و موجب احیا شدن دوباره اسلام در سطح جهان شد. در اروپا اندیشه‌های اسلامی ورود پیدا کرده است. در دانمارک، انگلیس، آمریکا و همچنین در ژاپن و چین ظهور اسلام قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. توشیو کرودا مترجم نهج‌البلاغه به زبان ژاپنی می‌گوید در گذشته کتب با مضامین اسلام در ژاپن با تیراژ کم چاپ می‌شد. ولی کتاب ایشان درباره اسلام با تیراژ ۲۰ هزار نسخه چاپ شده است. یکی از اندیشمندان ژاپنی نیز کتابی در مورد سبک زندگی ایرانی نوشته است که ده‌ها بار تجدید چاپ شده است.
وی درباره دستاورد برجسته و مهم انقلاب اسلامی افزود: اولین دستاورد احیای دین در ایران و جهان بود. نمادسازی‌ها به نحوی بود که توجه‌ها به سمت دین و اسلام انقلابی جذب شد. به قول سیدجمال الدین اسدآبادی ممکن است به نقطه‌ای برسیم که به سرمایه اسلام در سرزمین خود توجه نکنیم و سرمایه اسلام در سرزمین‌های دیگر مورد توجه قرار گیرد.
دکتر عاملی ابراز امیدواری کرد سپاسگزار این نعمت باشیم و ادامه داد: انقلاب اسلامی از همان آغاز تحت رهبری امام ره و به دنبال آن معمار انقلاب، رهبر معظم انقلاب، به دو اصل مهم توجه داشت و آن استقرار جامعه اسلامی همراه با گسترش عدالت در جامعه بود. وی با اشاره به وضعیت قبل و بعد از انقلاب گفت: مقایسه وضعیت زیرساخت‌های شهری، آب، برق، گاز، جاده‌ها و مسیرهای ریلی و نظام سلامت نشان از توجه به امکاناتی دارد که حق اصلی و اولیه آنها برای زندگی است. هنگام پیروزی انقلاب کمتر از ۴ شهر به گاز مجهز بودند ولی امروز ۹۹.۷ درصد کشور گازرسانی شده است. گاز سرمایه بزرگی بخصوص برای مناطق سردسیر است. برق نیز از جمله نیازهای ضروری است و دسترسی به برق در جهان ۸۰ درصد است. ولی امروز در ایران همه از نعمت برق برخوردارند. پیشرفت علمی در ایران همواره مورد رصد رهبر انقلاب اسلامی است. یکی از بازتاب‌های علم، گسترش آگاهی است. آگاهی، منشاء اعتراض است و نظام پهلوی علم و دانش را برای ایجاد خاموشی و استقرار جهل در جامعه گسترش نمی‌داد.
وی با ارائه آمارهای دیگری در مورد پیشرفت‌های علمی ایران پس از انقلاب و گفت: در پایان پهلوی ۵۵۰۰ پزشک داشتیم. امروز حدود ۷۰ هزار پزشک در کشور داریم. جامعه متخصص پزشکی افزایش یافته است. سالانه ۶ هزار نفر از رشته پزشکی فارغ التحصیل می‌شوند. ۹۸ درصد تولید دانشگاه تهران مربوط به بعد از انقلاب است. آمار دانشگاه شریف نشان می‌دهد یک درصد تولید علمی مربوط به قبل از انقلاب و ۹۹ درصد مربوط به بعد از انقلاب است. منظور از تولید علمی، تولید مقالات بین‌المللی و تولیدات علم و فناوری و ثبت نوآوری است. از این منظر، در سال ۲۰۲۰، ایران در رده ۱۶ جهان قرار دارد. حجم تولید مقالات بین‌المللی ۲.۱۲ درصد است. در بین ۵۲ کشور اسلامی، ایران رتبه یک را داراست. علم در ایران در این سالها رشد داشته است. تولید مقالات بین‌المللی در اوایل انقلاب و ناچیز بود ولی امروز سالیانه ۷۰ هزار مقاله بین‌المللی در ایران تولید می‌شود.
او بنیه علمی نخبگان را در ایران قوی برشمرد و اظهار داشت: به دلیل شرایط اقتصادی، نخبگان مورد هدف قرار می‌گیرند. ولی این نشان می‌دهد در این حوزه ظرفیت بالایی در ایران وجود دارد. وی در بیان جایگاه ایران در جهان به لحاظ علمی افزود: در علم انرژی هسته‌ای در سال ۲۰۲۰، ایران از رتبه ۸۶ جهان به رتبه سوم رسیده است. ما جزو باشگاه انرژی هسته‌ای جهان هستیم. هم علم و هم ساخت در ایران رشد داشته است. در حوزه علم انرژی‌ای تجدید پذیر ایران از رتبه ۸ منطقه‌ای به رتبه یک منطقه‌ای در سال ۲۰۲۰ ارتقاء یافته است.
در زمینه نانو رتبه ایران از ۷ به رتبه ۴ جهانی در تولید علم رسیده است. محصولات نانو در ایران افزایش چشمگیری داشته و اگر منابع مالی لازم در اختیار ستاد نانو و شرکت‌های دانش بنیان نانو قرار داده شود پیشرفت بزرگی حاصل می‌شود. او ضمن اشاره به بازدید خود از پارک علم و فناوری زاهدان، نکات حیرت‌انگیزی بیان داشت و گفت: یک شرکت دانش بنیان، در حال تولید قطعات فلزی با آلیاژ های پیچیده است که قبلاً از آلمان و ایتالیا وارد می‌شدند. گاهی مشاغل ساده‌ای چون سوزن دوزی، اشتغال بزرگی در ایران ایجاد می‌کند. صنایع فرهنگی، حجم بزرگی را در اقتصاد جهان دارا است. پارک علم و فناوری زاهدان طی پنج سال رتبه پنجم ایران را به خود اختصاص داده و این حوزه در حال وسیع شدن است. وی با اذعان به کاستی‌های موجود و فاصله زیاد با نقطه مطلوب توصیه کرد: باید بتوانیم خلاء‌ها را پر کنیم. اگر دچار آسیب ذهنی شده و به داشته‌ها توجه نکنیم برای جامعه خطرناک است. توجه بسیار به نداشته‌ها باعث خسارت رفتاری می‌شود.
دکتر عاملی با ذکر مثالی ادامه داد: مثلاً خانواده هم که یک واحد مهم اجتماعی است اگر همسران در آن به نداشته‌ها توجه کنند منجر به جدایی می‌شود. توجه به داشته‌ها دامنه ارزشهای خیر را توسعه می‌دهد. تمرکز رهبر حکیم انقلاب نیز برداشته‌ها است. با تأکید بر نظام مطلوب‌گرایی از طریق مهندسی معکوس می‌توانیم برخی از قطعات را طراحی کنیم. روش پسانگر همان نگرش به نقطه مطلوب است. در روش پسانگر نگاه به استقرار عدالت و توحید است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد در چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب، تمرکز بر استقرار جامعه اسلامی و الزامات جامعه اسلامی قرار گیرد تا بتوان به هدف متعالی یعنی همان تمدن نوین اسلامی دست یافت. این امر باید در دستور کار شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاه‌ها قرار گیرد تا بتوان این امانت را به دست حضرت مهدی (عج) رساند.
سخنران بعدی، استاد دانشگاه تهران و عضو حقوقدان شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی، ضمن سلام و تشکر از همکاران جهاد دانشگاهی و انجمن ایرانی مطالعات جهان و تبریک مضاعف ایام دهه فجر به دلیل تقارن آن با ماه مبارک رجب و گرامیداشت یاد و خاطره امام راحل که آغازگر این نظام جدید سیاسی در داخل مرزهای ما بودند و شهدای انقلاب اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با اشاره به دوران قاجار و پهلوی گفت: باوجود بعضی ساختارهای غربی در دوران مشروطه و نظام سیاسی غربی، ولی در دوران پهلوی شاهد انحراف بودیم. روی کار آمدن رضاخان و رژیم پهلوی پدر و پسر، تمام آرمان‌های مردم را از بین برد. او در بیان ویژگی‌های رژیم پهلوی فارغ از فضای سیاسی و اجتماعی چند محور اساسی را مطرح کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های رژیم ستم‌شاهی این بود که مردم کنار زده شده بودند. مردم در هیچ کجای صحنه سیاسی حضور نداشتند. به‌رغم ساختار سیاسی جدید که در قالب دولت مدرن وارد ایران شده بود و رضاخان و پسرش مدعی ایجاد دولت مدرن و تحول جامعه بودند، مردم کمترین نقش را داشتند.
کدخدایی در بیان کارکرد مجلس در دوران پهلوی توضیح داد: در دوران مشروطه، مجلس و عدلیه با تلاش مشروطه‌خواهان تشکیل شده بود ولی پس از آن کارایی و تاثیر خود را در برابر دیکتاتوری رضاخان و پسرش از دست داد. نمونه بارز آن بحث جدایی بحرین بود. زمانی نمایندگان مجلس مقاومت می‌کردند ولی بلافاصله پس از مدتی با تمجید از این جدایی سخن گفتند. وی برای فهم بهتر این اتفاق مراجعه به خاطرات علم را پیشنهاد داد و اظهار داشت: به گفته علم، شاه مایل به داشتن بحرین بود ولی پس از دیدار با سفیر انگلیس نظرش عوض شد و مجلس هم از تصمیم وی حمایت کرد. به بیان وی اگرچه نهادهای مدرن در دولت رژیم پهلوی دیده می‌شوند اما آنها نقشی در دفاع از حقوق مردم ایران نداشتند.
او ویژگی دوم دوره رژیم ستم‌شاهی را فقدان حاکمیت قانون عنوان کرد و ادامه داد: در آن زمان قانون فقط دستور شاه بود. در خاطرات سران رژیم هم دیده می شود مثلاً برای ورود اتومبیل، ارائه پست‌های سیاسی، و انتخابات مجلس دستور شاه مهم بود. مردم فقط از اخبار می‌فهمیدند که مجلس جدید شکل گرفته است.
وی در مقایسه با پس از انقلاب گفت: بنا به اصل ۱۰۷ قانون اساسی، رهبر در برابر قانون با بقیه برابر است و این نمونه‌ای از ارزشمندی قانون اساسی نظام فعلی است.
ویژگی دیگر رژیم ستم‌شاهی به بیان کدخدایی، تقلید از غرب و حمایت از شعار جدایی دین از سیاست یا سکولاریسم بود. وی ادامه داد: جلوگیری از دین و دین‌گرایی در رژیم ستم‌شاهی به وضوح دیده می‌شد. البته فقط جدایی دین نبود بلکه دین‌زدایی هم مطرح بود و آثار آن در دوره رضاخان در حمله به مسجد گوهرشاد و جنایات حوزه علمیه قم در سال ۴۲ دیده می‌شود. عَلم در زمان نخست‌وزیری قصد داشت مسئله دین و روحانیت را برای همیشه تمام کند که بیانگر عناد با دین و مخالفت علنی با دین است.
وی در تعریف نحوه برخورد نظام انقلابی ایران با اسلام و مردم گفت: حضرت امام ره با زیربنای فکری اسلامی نهضت اسلامی را مستقر و در این جهت حرکت کردند. امام در دوره ده ساله رهبری در ایران بر حضور مردم تأکید داشتند. البته این به شکل صوری و تشریفاتی نبود. بارها مقاماتی به خدمت امام می‌رفتند و از امام در مورد چگونگی پیش بردن انقلاب می‌پرسیدند. و ایشان می‌گفتند: با مردم. در فرانسه وقتی از امام درباره اسلامیت و جمهوریت سوال می‌شود، پاسخ امام پشتیبانی مردم است. در بحث تدوین قانون اساسی علاوه بر مجلس خبرگان قانون اساسی، از مردم نیز همه‌پرسی انجام شد. اینها در نگاه یک رهبر سیاسی و دینی بسیار ارزشمند است و کمتر در دنیا دیده شده است. یک جامعه‌شناس غربی از انقلاب اسلامی به‌عنوان معنویت سیاسی یاد می‌کند. نگاه اولیه حضرت امام به شکل‌گیری نهضت و نظام اسلامی و حضور جدی مردم بود.
وی در بیان نحوه برخورد رژیم پهلوی با اسلام و مردم و مقایسه آن با انقلاب اسلامی افزود: رژیم پهلوی دین را از مردم و جامعه جدا کرده بود. فقط به عنوان کشوری شیعی در مراسم‌های مذهبی به صورت ظاهری و سمبولیک شرکت می‌کرد. ولی در پس پرده، جنایت‌هایی وجود داشت. پس از انقلاب به جای افتراق دین از سیاست از اتحاد دین و سیاست استفاده شد. وقتی از امام سوال شد شما با چه قانونی قصد ساختن نظام جدید را دارید گفتند: احکام اسلامی. احکام اسلامی را اجرا و با اتکا به احکام اسلامی نظام جدید سیاسی را شکل دادند. بنا به اصل دوم، قانون اساسی ما یک قانون دین محور است. مردم با شعار دین‌خواهی در حال مقابله با ستم هستند. رهبران سیاسی همان رهبران دینی مردم هستند. مساجد، پایگاه خیزش عظیم مردم است. و به تعبیر یک جامعه،شناس غربی انقلاب اسلامی ایران، روح یک جهان دینی است.
کدخدایی با اشاره به تأکید حضرت امام بر حاکمیت قانون و قانون‌گرایی تصریح کرد: امام در دوره شکل‌گیری انقلاب و روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از آن، بر شکل‌گیری شورای انقلاب، تلاش برای تدوین قانون اساسی، شکل‌گیری ساختارهای سیاسی، قوانین و مقررات تأکید داشتند. او گفت: اگر در دنیا تحول و انقلابی صورت گیرد سالها قانون اساسی و نهادهای سیاسی تعطیل می‌شوند. ولی امام طی حکمی به شورای انقلاب اسلامی انقلاب، تدوین قانون اساسی را سرعت بخشیدند. ایشان با وجود کینه‌توزی دشمنان و تهدیدات داخلی و خارجی بر شکل‌گیری سریع قانون اساسی تأکید داشتند. قبل از انقلاب قانون اساسی با ارادۀ شاه جابجا می‌شد.
کدخدایی در جمع‌بندی از سه ستون و پایه‌ای نام برد که نهضت و نظام جدید جمهوری اسلامی ایران بر اساس آن پی‌ریزی شده است. این سه ستون، اتحاد دین و سیاست، حاکمیت قانون و قانون‌گرایی و شکل‌گیری مجلس از جانب مردم بود. وی یادآور شد: در اوایل انقلاب به امام پیشنهاد دادند که مانند مجلس سنا تعدادی از نمایندگان مجلس از جانب مردم و تعدادی را امام انتخاب کنند. ولی امام شدیداً مخالفت و تأکید کردند همه اعضا باید از طرف مردم انتخاب شوند. او ذکر این نکته را در پایان ضروری دانست که حضرت امام حتی در سخنرانی عمومی، اقشار مختلف مردم را دعوت به اظهارنظر می‌کردند.
سخنران بعدی شیخ ابراهیم الزکزاکی، رهبر جنبش اسلامی شیعیان نیجریه، بود. ایشان در ابتدای سخنرانی چهل و سومین سالگرد انقلاب اسلامی را به رهبر و مردم ایران تبریک گفتند. وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران زمانی رخداد که جهان غرب توانسته بود تمام جهان اسلام را تسخیر کند گفت: در طول انقلاب جمهوری اسلامی, ایران با مشکلات زیادی مواجه شد. بعد از پیروزی انقلاب نیز با مشکلات زیادی روبرو بوده است و همه در صدد ایجاد مشکلات داخلی برای جمهوری اسلامی بودند.
وی با اشاره به تحریم و منزوی‌سازی پی‌درپی ایران پس از پیروزی انقلاب تصریح کرد: جمهوری اسلامی بقا یافته و آمده است تا بماند. الحمدلله انقلاب اسلامی برای نسل جدید یک اتفاق تاریخی است. مسلمانانی که کمتر از ۴۳ سال سن دارند و در زمان انقلاب هنوز به دنیا نیامده و یا کودک بودند، نمی‌دانند چه اتفاقی افتاد. در حقیقت انقلاب همه گوشه و کنار جهان را لمس کرده است. زمانی گفته بودم و تکرار می‌کنم امام خمینی رحمت الله علیه در سراسر جهان وارد هر خانه شده و در هر خانه‌ای تاثیر گذار بوده است. او به مسلمانان امید داده است که اسلام احیا خواهد شد. در همه جای جهان مشهود است که او تفکر غیر مسلمانان را در قبال اسلام تغییر داده است.
شیخ زکزاکی با تمرکز بر تاثیر انقلاب اسلامی بر آفریقا به خصوص جایی که در آنجا زندگی می‌کند گفت: اینجا هیچکس منکر تأثیر انقلاب اسلامی نیست. انقلاب اسلامی به ما امید داد تا آنچه به استعمارگران باختیم پس از سالها جنگ قابل بازگشت است. ما امید داریم به آنچه ارث برده‌ایم، آنچه اعتقاد داریم، و آنچه دوست داریم بر زندگی‌مان حکمران باشد، باز خواهیم گشت. در حقیقت انقلاب اسلامی بود که ما را امیدوار کرد و اخلاق ما را اعتلا بخشید. آموزه‌های اهل بیت (ع) از طریق انقلاب شناخته شد. انقلاب اسلامی درک ما را درباره آموزه‌های اهل‌بیت بالا برده است. پیش از انقلاب نمی‌دانستیم اهل بیت یک مکتب فکری دارند.
وی ادامه داد: در دوران دانش‌آموزی و تحصیل درس تاریخ از شیعه درک منفی داشتم. زیرا مطالب پیرامون آن منفی نوشته شده بود. انقلاب تفکر ما را تغییر داد و در واقع تفکر خیلی‌ها را تغییر داده است. مردم ایران شاه را یزید و امام خمینی را بسان امام حسین علیه السلام می‌بینند. اما ما چنین چیزهایی نداشتیم. آنها آموزه‌های اهل بیت را درس دادند. آنها واقعیت کربلا و آنچه بر امام حسین علیه السلام گذشته است را می دانند. این آموزش‌ها می‌تواند قابل احیا بوده و شناخته شود. البته این ماجرا خود شناخته شده است اما می‌توانیم اطلاعات در مورد آن را ارتقا بخشیم.
او دربارۀ دانش اسلامی مردم کشورش قبل و بعد از انقلاب افزود: قبل از انقلاب در مورد مکتب اهل بیت حداقل در این بخش از جهان هیچ اطلاعاتی وجود نداشت. امروزه اگر کسی در اینترنت واژه شیعه در آفریقا را جستجو کند خواهد فهمید بسیاری به مکتب شیعه علاقه‌مند هستند. قبل از انقلاب شیعه در آفریقا وجود نداشت. وجود آن از موهبت‌های انقلاب اسلامی است. دشمن خواسته است از قومیت‌گرایی برای انزوای انقلاب اسلامی استفاده کند اما اشتباه بزرگی کرده‌اند. آنان روی مکتب شیعه متمرکز شده‌اند. ولی این کار باعث می‌شود مردم نسبت به این مکتب کنجکاوتر شوند. این اندیشه دربارۀ چیست که چنین انقلابی ایجاد کرده است؟ الحمدلله انقلاب اسلامی ایران الگویی به ما داد که اسلام چگونه می‌تواند در دوره مدرن، عمل شود. اگر کسی فکر می‌کند اسلام فقط ماه رمضان است سخت در اشتباه است. ما می‌توانیم اطمینان دهیم اسلام یک مدل اجرا شده است. انقلاب اسلامی به شکر خدا متعلق به همه مردم و همه مظلومان است.
وی ضمن اشاره به صحبت‌های یک مورخ در مورد ایران خطاب به مردم ایران گفت: یک مورخ و استاد تاریخ حدود ۷ سال پیش می‌گفت امروز دو ابر قدرت در جهان وجود دارد، ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران. ایالات متحد که در حال افول است و جمهوری اسلامی ایران در حال ترقی است. و در نهایت یک قدرت باقی خواهد ماند و آن قدرت اسلامی است انشاالله. مردم ایران باید آماده حکمرانی باشند. آنها نباید تصور کنند که انقلاب فقط متعلق به مردم ایران است. نباید فکر کنند که انقلاب محدود به مرزهای جغرافیایی ایران است. انقلاب اسلامی برای همه مسلمانان است. آنها باید آماده باشند تا رهبری مسلمانان را بر عهده گیرند. باید سایر مردم را در خود جای دهند. درباره سایر مردم و زبان و فرهنگ آنها بیشتر بدانند باید زبان سایر افراد را فراگیرند. نه اینکه مثل استعمارگران آنها را به ایرانی بودن و فارسی‌گویی دعوت کنند.
شیخ زکزاکی در پایان ضمن اشاره به یکی از خاطرات خود در زندان اذعان داشت: استعمارگران فقط به سرزمین دیگران علاقه‌مند هستند نه خود آنها. من به تازگی از زندان آزاد شدم. برایم تعجب‌آور بود که در آنجا یکی از کارکنان زندان به زبان ساده می‌گفت جهان به دو گروه تقسیم شده است. یک گروه آمریکا را مادر و گروه دیگر ایران را مادر خود می‌دانند. ایران باید این انتظارات را برآورده سازد. رهبران ایران مطمئن هستند که مطابق با این تفکر عمل می‌کنند و مردم ایران نیز باید عملکردی مطابق با آن داشته باشند. به لطف خدا در آیندۀ نزدیک باید شاهد درخشش اسلام در جهان باشیم.
سخنران بعدی، استاد دانشگاه تهران، دکتر مجتبی رحماندوست، ضمن تبریک ایام دهه فجر، ماه رجب و ایام ولادت امیرالمومنین علیه السلام گفت: من برای سخنرانی نیامده‌ام. قصد تذکر دارم. امام استدلال‌های زمینی و آسمانی نمی‌آوردند خیلی راحت حرف می‌زدند ما هم بچه‌های ایشان و رهبر معظم انقلاب هستیم. حرف من بیشتر مانند شیخ زکزاکی است.
وی با معرفی چند کتاب در حوزه انقلاب گفت: اگر کسی قصد دارد دربارۀ آثار و گفته‌های اندیشمندان بیشتر بداند به کتابهای عصر امام خمینی، امام خمینی در حدیث دیگران، امام خمینی در جهان معاصر، امام خمینی از دیدگاه نخبگان و جهان، و امام فرار فراتر از مرزها، مراجعه کند.
او ادامه داد: همانطور که گفته شد در حال حاضر دو بلوک غرب و انقلاب اسلامی شکل گرفته است. در گذشته فقط دو بلوک شرق و غرب وجود داشتند. وی معتقد است دلیل اینکه انقلاب اسلامی توانسته بلوک سومی را در اذهان ایجاد کند آثار قولی و فعلی امام بوده است. برای مثال گفت: عراق هم بلوک شرق محسوب می‌شد. پس از سرنگونی صدام و ورود آمریکایی‌ها دیگر غربی شد. اما الان برای خروج آمریکایی‌ها قانون تصویب می‌کنند. سوریه با اینکه پس از مقاومت ۸۰ ساله با استعانت سردار سلیمانی از دست نیروهای داعش پاک شد باز هم بلوک شرقی شد. یمن که خار چشم اسرائیل و آمریکاست نه غربی و نه شرقی است.
رحماندوست با اشاره به یکی از خاطرات دوران دانشجویی خود و ملاقات خود با شیخ حسن نصرالله گفت: به یاد می‌آورم در دوران دانشجویی چون در کیف خود کتاب دکتر شریعتی داشتم هنگام خروج از دانشگاه می‌ترسیدم. زیرا کتابهای دکتر شریعتی از مدارک ظاله محسوب می‌شد. فلسطین موشک می سازد و توانست اسرائیل را از غزه بیرون کند . آنان در برابر اسرائیل مقاوم ایستادگی می کنند. حزب‌الله هم که قدرت برتر لبنان است چشم به رهبر معظم انقلاب ایران دوخته است. در سال ۹۲ با چند نفر از مقامات به دیدار سیدحسن نصرالله رفتم. ایشان در سوریه و لبنان درس می‌دادند. ایشان گفتند بعد از سقوط مُرسی که به انقلاب ما بی احترامی کرده بود و با سران اسرائیل بود ما خوشحال شدیم. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، از سقوط وی ناراحت شدند. زیرا مرسی رهبری بود که با انتخاب مردم روی کار آمده بود و ما از خوشحالی خود توبه کردیم.
ایران به عنوان منطقه مقاومت در عالم شناخته شده است که برای شرق و غرب تره هم خورد نمی کند. هرچه گاهی از شرق کمک می‌گیرد ولی در انتها فرهنگ غربی آمریکایی و اسرائیلی و روسیه قابل اعتماد ما نیستند. از نتایج آثار انقلاب ما در نگاه اندیشمندان، عمل است. ایشان مثالی را در این مورد ذکر کردند که چند نفر مشغول کوهنوردی بودند و راه خود را گم کردند. یک نفر کارشناس با خودش نقشه آورده بود ولی باز هم را نتوانست راه را نشان دهد. ما در فضای زندگی می‌کنیم که عزتمند هستیم.
او به یکی از خاطرات سفر خود به الجزایر اشاره کرد و گفت: به عنوان مشاور رئیس جمهور دیدار دکتر شریف عباس مدیر رزمندگان الجزایر رفتیم. وی گفت زمانی مسائل ایران را دنبال می کردیم. روزی شنیدیم که دانشجویان ایران سفارت آمریکا را در ایران تسخیر کرده و رهبر ایران آن را تایید کرده است. این خلاف حوزه دیپلماتیک است که رهبر یک کشور چنین عملی را تأیید کند. برخی از کارهای ایران در آن مقطع باعث خسارت ایران نبود بلکه باعث عزتمندی این کشور شده است.
وی ابراز امیدواری کرد که بتوانیم در گام دوم انقلاب مطالبات مردم و نخبگان را محقق کنیم و ادامه داد: ثروت ما سرمایه اجتماعی و نخبگان است. چند روز پیش فیلم کوتاهی را در مورد شهید رنجبر سرهنگ شیرازی دیدم. می‌گفت در دوران بچگی ۷ روز قبل از شهادت پدرم از او برای مدرسه موبایل خواستم. پدرم پول نداشت و گفت ۷ روز دیگر به تو می دهم. پس از ۷ روز پدرم شهید شد و موبایل پدرم را به من دادند.
او در این باره گفت: می‌بینیم سرهنگ ناجایی که چقدر ارتباطش با خدا زیاد بوده و از زمان شهادت خود آگاه بوده است. در این انقلاب از اینگونه معجزه ها زیاد داشتیم. با وجود این روحیات مردم و نگاه امام که به غیر از مردم به چیز دیگری معتقد نبودند. امام در تبعید به مردم لبیک گفتند و آمدند.
وی دربارۀ مضمون تذکرات خود که در ابتدای سخنرانی به آن اشاره کرده بود توضیح داد: ما در شرایط خاصی هستیم. زمانی جورج بوش از سازمان سیا پرسید چطور نتوانستید انقلاب ایران را پیش‌بینی کنید. سازمان سیاه پاسخ داد: آنچه در ایران رخ داد یک بی‌تعریف است. امام با معیار دیگری سخن می‌گفت و عمل می‌کرد. گویی از جایی دیگر الهام می‌گرفت. در دشمنی خودش با غرب خلوص نیت داشت.
دکتر رحماندوست در پایان تذکر داد قدر جایگاه قدرت منطقه خود را بدانیم و طوری عمل کنیم که در آن دنیا پاسخگویی دیون امام و شهدا باشیم.
این نشست میزبان رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن، دکتر مسعود شجره به صورت پخش ویدئویی بود. وی در ابتدا ضمن تشکر از دانشکده گفت: انقلاب اسلامی ایران اثر مهمی در آزادی و مردم سالاری ایران داشته است ولی در حقیقت اثر مهمی در تمام دنیا به وجود آورده است. در واقع مانند سونامی تمام دنیا را تحت تأثیر قرار داده است. قبل از انقلاب ایران مستعمره آمریکا بود. مردم‌سالاری وجود نداشت.
او دربارۀ قانون کاپیتولاسیون توضیح داد: اگر در آمریکا سگی توسط ایرانی کشته می‌شد ایران باید جوابگو می‌بود ولی اگر یک آمریکایی شخصی را در ایران می‌کشت کسی جوابگو نبود. ما در مملکت خود از نظر حقوقی حقی نداشتیم. اثر استعماری قدرتهای بزرگ به وضوح دیده می‌شد.
وی ضمن اشاره به یکی از خاطرات خود دربارۀ اسلام انقلابی گفت: در جوانی وقتی آمریکایی‌ها هنگام عبور از خیابان‌ها ایران تصور می‌کردند مالک ما هستند. به شکر خدا دیگر جوانان ما شاهد آن وضعیت نیستند. مردم‌سالاری و استقلال در ایران به وضوح دیده می‌شود. مثلاً در کشورهای عربستان، امارات و بحرین اگر نظر کنیم بحث اسلامی بودن آنها از استعمارگری بیگانگان جلوگیری نکرده است. فقط اسلام انقلابی بود که باعث وجود استقلال در ایران شده است.
او تأکید کرد که بیشتر تمرکز بحث من آن است که انقلاب در خارج از ایران چه تأثیری داشته است. از نظر سیاسی برای پایه‌ریزی شعار ضد استکبار و ضد استعمار انقلاب اسلامی چه تأثیری داشته است. وی در بیان تاثیرات انقلاب اسلامی در دنیا گفت: مثلاً در مسئله فلسطین و کشمیر مسئله آزادیخواهی مردم دنیا مطرح بوده است. قبل از انقلاب ایران، هردو بازیچه دو ابرقدرت شرق و غرب شده بودند. پس از انقلاب، اسلام طوری مطرح شد که اسلام پایه آزادیخواهی و استقلال شد. اثرات انقلاب اسلامی ایران در آمریکای جنوبی هم دیده می‌شود. آزادیخواهان عکس امام را در سردر خانه‌های خود گذاشته بودند و روش انقلاب ایران را تنها روش آزادیخواهی می‌دانستند. مسئله مهم دیگر این بود که خود اسلام به عنوان دین کامل که تمام مسائل اجتماعی نظامی اقتصادی و سیاسی را در بر بگیرد مطرح نبود.
وی دربارۀ شرایط اسلام قبل از انقلاب افزود: قبل از انقلاب اسلام به صورت یک دین خرافاتی بود که یک عده عقب افتاده و آن را دنبال می‌کردند ولی. بعد از انقلاب اصالت اسلام شناسانده شد انقلاب اسلامی به عنوان پایه‌گذار اسلام اصیل ناب محمدی شناخته شده است و دید تمام دنیا نسبت به اسلام عوض شد. یک دوست اسکاتلندی من تعریف می‌کرد وقتی در ۱۶ سالگی به دین اسلام ایمان آورده بود قبل از انقلاب اسلامی ایران به عنوان مسلمان سرم رو پایین می‌انداختم. ولی وقتی اسلام شناخته شد با سر بالا راه می‌رفتم و من یک هویت اسلامی اصیل داشتم. امروزه مسئله تفرقه اندازی بین شیعه و سنی و اسلام هراسی یک ابزار غربی است. ولی دیگر در بین آنها اسلام اصالت دارد. اصالت اسلام که همه مسائل را در بر دارد یعنی ناب محمدی است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوانیم با وجود تمام مخالفت‌های غرب بر علیه ما از عهده این مسئولیت برآییم و مسئله انقلاب فقط برای ایران و شیعیان نباشد. اسلام ناب محمدی نجات‌دهنده بشریت از مشکلات موجود و آتی باشد. که اگر این طور نباشد این انقلاب صددرصد از بین خواهد رفت. امیدوارم نسل فعلی و آینده انقلاب اسلامی را انقلاب اسلام در موقعیت فعلی خود احساس کند. زیرا اسلام تنها تفکری است که نجات دهنده بشریت است و بشریت در آن سهم دارد و باید از این زاویه به آن نگریسته شود.
سخنران آخر نشست، استاد دانشگاه تهران، دکتر فواد ایزدی، سخنان خود را با معرفی اندیشکده‌های آمریکایی و عملکرد آنها آغاز کرد و گفت: موضوع انقلاب اسلامی در ادبیات سیاست خارجی آمریکا بسیار مهم است. در مورد آن بسیار مطالعه شده است. صدها کتاب در مورد ایران نوشته شده و تاثیر زیادی در منطقه غرب آسیا و دنیا داشته است. کمتر اندیشکده‌ای در آمریکا وجود دارد که به صورت تخصصی در مورد ایران کار نکرده باشد. یکی از پروژه‌های اصلی اندیشکده‌های آمریکا مسئله ایران است. مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که تاثیر اندیشکده‌ها در سیاست خارجی آمریکا بزرگنمایی می‌شود و تاثیر آن را بیش از آن چیزی که هست می‌دانیم.
وی تأکید کرد: اندیشکده‌ها در روند سیاست‌سازی تأثیر دارند. آنها خصوصی هستند ولی پشتوانه مالی دارند و هزینه‌ها از طرف نهادهای ثروت قدرت تامین می‌شود. این نهادها در انتخاب سیاستمداران و رسانه ها تاثیر دارند. در واقع رسانه‌های آمریکا متعلق به این نهادها هستند. اگر می‌بینیم سیاست خارجی امریکا به سمتی حرکت می‌کند این جهت معمولاً توسط سیاستمداران تعیین می‌شود. این تصمیم‌ها متأثر از حمایت مالی است که در زمان انتخابات دریافت کرده‌اند و متاثر از پژوهش اندیشکده‌ها نیست.
ایزدی یکی از دلایل پژوهش زیاد اندیشکده‌های آمریکایی در مورد مسائل را اینطور توضیح داد که بسیاری از آنها منابع مالی خود را از نهادهای قدرت و ثروت تأمین می‌کنند. او ادامه داد: برای یک سیاستمدار خوب نیست که اعلام کند فلان تصمیم را بخاطر پول گرفته‌ام. پس این اقدامات متاثر از نفوذ اندیشکده نبوده متأثر از پولی بوده است که اندیشکده‌ها و رسانه را به انجام آن سوق داده است.
وی در توضیح نکته دوم درباره اندیشکده‌های آمریکایی به پژوهشی اشاره کرد که اخیراً در ایران انجام شده بود. در این پژوهش مطالبی که این اندیشکده‌ها درباره ایران نوشتند، جمع آوری و مطالعه شد.
او دربارۀ نتیجه پژوهش گفت: اندیشکده‌ها به چهار گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول علاقه‌مند به سیاست فشار حداکثری علیه ایران هستند. در دوره بوش پسر صحبت از محافظه‌کاران بود. نگاه کلی آنها نسبت به ایران خصمانه است و قصد سرنگونی ایران از طریق تحریم و فشار را دارند. معتقدند ایران با وجود حکومت فعلی نباید گشایش اقتصادی داشته و با دنیا رابطه داشته باشد. ایران باید با روش‌های تحریمی و تهدید نظامی سرنگونی شود. تعداد این افراد نسبت به گروه ۲ کمتر است ولی در بین جمهوری‌خواهان نفوذ بالایی دارند. سیاست تعیین نمی‌کنند ولی همراه سیاست هستند و توجیه می‌کنند.
وی عملکرد گروه دوم را اینطور توصیف کرد: گروه دوم دموکرات‌ها هستند. از نظر تعداد در بین چهار گروه، بزرگترین عدد را دارند. گروه دوم نیز معتقد به سرنگونی جمهوری اسلامی ایران هستند ولی معتقدند سرنگونی آن سخت است و باید اهرم‌های قدرت را از ایران گرفت. باید از روش‌های خاصی برای ایران استفاده کرد. این افراد برجام را با ذهنیت تضعیف ایران طراحی کردند.
گروه سوم این پژوهش به گفته ایزدی از نظر تعداد در جایگاه رتبه دوم قرار دارند. ولی با گروه ۱ و ۲ متفاوت هستند. آنها معتقدند جمهوری اسلامی ایران را نمی‌توان و نباید سرنگون کرد. سرنگونی آن کار بیهوده‌ای است. پس آن را باید به سمتی که می‌خواهند بکشانند. همچنین معتقدند برای رسیدن به این هدف نباید ایرانیان احساس کنند که آمریکایی‌ها می‌خواهند حکومت ایران را عوض کنند. کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ تجربه تلخی بود. دخالت کشورهای بیگانه که کشور در دوران قاجار و پهلوی تجربه کرد. این تقابل میان ایران و آمریکا ادامه دارد. ولی آمریکایی‌ها معتقدند ایران کشور مهمی است و نباید این تقابل ادامه پیدا کند. می‌توان برای نمونه، به مجموعه ایران‌پراجکت برای گروه ۳ اشاره کرد. آنها معتقدند تحریم باعث می شود بر مردم فشار وارد شود و از این طریق می‌توان حکومت را سرنگون کرد.
ایزدی در مورد گروه ۴ اظهار کرد: این گروه در آمریکا گروه چپ و مخالف سیاست خارجی آمریکا هستند. معتقدند پروژه ساخت امپراطوری باعث تضعیف آمریکا شده است. آنها از نظر تعداد کمترین هستند. بیشترین تعداد متعلق به گروه ۲ است. به نظر می‌آید گروه سه کمی عاقل‌تر هستند ولی در حال حاضر در دولت حضور ندارند. آنان غالباً افراد بازنشسته‌ای هستند که پس از ۴۰ تا ۵۰ سال فهمیدند فعالیت در حوزه سیاست آمریکا بیهوده است و سیاست خارجی آمریکا موفق نبوده است. گروه ۴ از دولت تبعیت نمی‌کند. گروه ۳ و ۴ در نهادهای قدرت تأثیری ندارند ولی در فضای عمومی آمریکا و دیپلماسی عمومی تأثیرگذار بوده‌اند.
وی با بیان عدم توجه ایران به افکار عمومی مردم آمریکا و گروه‌هایی که می‌توانند در افکار عمومی تأثیر بگذارند گفت: سیاست عمومی ما نسبت به آمریکا دچار چالش است. تمرکز بر افکار عمومی مردم آمریکا یکی از راه‌حل‌های مسائل میان ایران و آمریکا است.
او دوباره با اشاره به پژوهش انجام شده در ایران در مورد افکار اندیشکده‌های آمریکایی گفت: در واقع این گروه ۱ و ۲ هستند که در سیاست‌گذاری تأثیر دارند و این روند ادامه دارد و تغییر محسوسی در آن دیده نمی‌شود. وی در پاسخ به این سوال که آیا سیاست امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران به همین صورت ادامه پیدا خواهد کرد؟! گفت: خیر. چون آمریکا کشوری رو به افول است و به تدریج صورت مسئله در حال پاک شدن است. او برای توضیح بیشتر گفت: ترکیه و برخی کشورهای اروپایی زمانی ابرقدرت بودند. مثلاً پرتغال در قرن ۱۶ ادعای ابرقدرتی داشت و تا خلیج فارس هم پیش آمدند. اسپانیا در قرن ۱۷، فرانسه در قرن ۱۸، و انگلیس در قرن ۱۹ ادعای ابرقدرتی داشتند. آمریکا نیز در قرن بیستم مدعی ابرقدرتی بود ولی زمانی که افول تکمیل شود آمریکا جایگاه خود را از دست خواهد داد.
دکتر ایزدی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: مسیری که جمهوری اسلامی در ۴ سال گذشته طی کرد چاره دیگری در برابر اندیشکده‌های آمریکایی نبوده است. در برابر اندیشکده‌های ضد ایرانی، اقدامات ایران در واقع دفاع از ایران بوده است تا بتواند پابرجا بماند.
نشست دوم از ساعت ۱۵:۳۰-۱۴
در این نشست مدیر گروه فکر معاصر مرکز اسلامی و مطالعات استراتژیک، دکتر هادی بیگی، در سخنرانی خود با عنوان «فکر معاصر عربی و دیالکتیک میان این فکر عربی و انقلاب اسلامی» گفت: ایده انقلاب اسلامی محرک جهان اسلام برای عبور از دوگانه عربی تخلف و تقدم یعنی توسعه و عقب ماندگی بود. وی درباره دیگر تأثیرات انقلاب اسلامی بر جهان عرب افزود: ایده انقلاب اسلامی باعث شد جامعه عرب اعتماد به نفس خود را بازیابد و آمادگی مخالفت با غرب و افکار متفاوت را در خود احساس کند. دوگانۀ تخلف و تقدم جای خود را به هویت و اصالت داد.
به اعتقاد وی یکی از اشکالات ما این بوده است که با فکر معاصر عربی گفتگو نکرده‌ایم. این فکر یک جغرافیای ناشناخته است. او دلیل آن را عدم آشنایی به زبان عربی عنوان کرد و گفت: دلیل تحریف انقلاب از طرف رسانه‌های عربی هم همین عدم گفتگوی ماست. اکثر متفکران عرب، ایده جمهوری اسلامی را به تاریخ محقق جمهوری اسلامی تقلیل داده‌اند.
دکتر بیگی در پایان تصریح کرد: ما با فکر معاصر عربی گفتگو نمی‌کنیم و این قلمرو، ناشناخته مانده است. همین ناشناخته بودن باعث شده است اطلاعات متفکران درجه یک در مورد جمهوری اسلامی و مبانی فکری آن همان اطلاعات روزنامه‌ای باشد.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، دکتر عباس خامه‌یار، در سخنرانی خود با عنوان «بازتاب انقلاب اسلامی در آثار اندیشمندان جهان عرب» معتقد بود صحبت در این مورد وقت بیشتری را می‌طلبد ولی با مروری اجمالی گفت: انقلاب اسلامی ایران نمود بیداری و توجه تئوریک و سیاسی به جنبش‌های احیاگرانه اسلامی بود و مخاطبان اندیشمند جهان عرب را به تفکر واداشت. انقلاب اسلامی از نظر آنها اولین انقلاب ضد مفاهیم غربی قلمداد شده است.
وی در ادامه به مواردی در نظام سیاست خارجی شاهنشاهی اشاره کرد که موجب نارضایتی جهان عرب شده بود و گفت: آنها حضور شاه در پیمان بغداد و ناتو، حضور مستشاران آمریکایی در ایران، حمایت شاه ایران از رژیم صهیونیستی، کمک شاه به دشمنان اعراب، اقدامات شاه در جهت اسلام‌زدایی در منطقه و غیره را برنمی‌تابیدند. این اقدامات به شدت مورد توجه اندیشمندان عرب بود و واکنش آنها را برانگیخت.
به بیان خامه‌یار انقلاب اسلامی از منظر اندیشمندان عرب واکنشی در برابر غرب بود. آنان در مطالعات خود با اشاره به شرایط حکومت شاهنشاهی ایران، انقلاب اسلامی را باعث سرنگونی شاه به عنوان قدرت منطقه‌ای و به عنوان یک قدرت بزرگ نظامی می‌دانند. فروپاشی سیستم فسق و فجور به دست انقلاب اسلامی از نظر مذهبیون همه کشورهای اسلامی بسیار شگفت انگیز بوده است. شعارهای انقلاب اسلامی درباره اتحاد، اخوت اسلامی، نه‌شرقی و نه‌غربی و حمایت جانانه انقلاب از جنبش های فلسطین نیز کاملاً نو و قابل توجه اندیشمندان عرب است.
وی تصریح کرد: انقلاب اسلامی ایران برای جامعه عرب انقلابی جدید بود و مورد استقبال و دفاع آنها واقع شده است. او با بیان مطالب و نوشتارهای روشنفکران عرب گفت: آنان اندیشه‌های انقلاب اسلامی را بازتاب داده و ایران و امام را اسطورۀ نجات دهنده خود معرفی کرده‌اند و خود را مدیون آن می‌دانند. ایده‌های امام در مورد فلسطین برای آنان بسیار جالب بوده و انقلاب اسلامی ایران را فضایی برای برقراری حکومتی مطابق با اصول سیاسی اسلام قلمداد کرده‌اند.
نشست سوم ۱۷ – ۱۵:۴۵
اولین سخنران این نشست رئیس مرکز اسلامی امام علی علیه‌السلام در وین، حجت الاسلام و المسلمین محمود منتظری مقدم، بود. وی در ابتدای سخن، از طرف خود و شیعیان اتریش ایام دهه فجر را به کارکنان جهاد دانشگاهی و مخاطبان تبریک گفت.
او از انقلاب اسلامی ایران به عنوان نوع خاصی از تحول سیاسی و اجتماعی نام برد و ویژگی منحصربه‌فرد آن را اسلامی بودن ذکر کرد و گفت: هدف انقلاب، رسیدن به وضعیت مطلوب بود. این انقلاب به بیان وی تغییر و تحولاتی در ذهنیت و آرمان‌های شیعیان ایجاد کرد به طوریکه قبل از انقلاب اسلامی شیعیان خارج از مرزها، اسلام را مجموعه‌ای از آموزه‌ها در قلمرو اخلاق، اعتقادات و احکام در حوزه فردی انسانها می‌دانستند. ولی امروزه شیعیان اتریش به اسلام با دید الهیات زندگی فردی و اجتماعی می‌نگرند. در حال حاضر از نظر آنها اسلام، مجموعه فکری مترقی سرشار از معنویت و عقلانیت و پیام‌دار آزادی و رهایی و برابری برای انسانها است.
به بیان منتظری مقدم، آنان تا آن زمان با انقلابی بزرگتر از انقلاب کبیر فرانسه روبرو نشده بودند. از دیدگاه آنها اسلام می‌تواند جامع و آموزه‌هایی برای زندگی معنوی و پست مدرن داشته باشد و نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انسان را تأمین کند. نوع خاصی از امید در اندیشه این مردمان شکل گرفته است و نگاهی کنجکاوانه و محققانه به همه زوایای انقلاب اسلامی دارند و درباره آن مطالعه می‌کنند.
وی در پایان این نگاه جدید شیعیان اتریش به اسلام را مرهون انقلاب اسلامی و تعالیم متبلور و تابناک بنیانگذار این انقلاب و رهبری معظم انقلاب عنوان کرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، از دیگر سخنرانان این نشست بود. به عقیده وی یکی از مخاطبان انقلاب اسلامی، انسان و دو مخاطب دیگر ادیان و اسلام است.
او ادامه داد: همه غیرمسلمانان در سراسر جهان صدای جدید را که مخاطب آن انسان بوده است را درک کردند. مثلاً اگر به محور سخنان پاپ دقت کنیم نگرش آنها به جهان انسان و پیروانشان کاملاً متفاوت شده است و مهمتر اینکه نگرش آنها به سیاست نیز عوض شده است و اصلاً برای این نقش جدیدی قائل شدند.
به بیان وی جامعه‌شناسان غربی معتقدند انقلاب اسلامی یک نقطه تحول در ادیان بوده است. امام افکار را روشن کرد و به نتیجۀ آن هم رسید. الگوی امام جریان گستردۀ مبتنی بر آزادی‌بخشی و روشنفکری بود.
او یادآور شد: مفهوم انقلاب به معنای دگرگونی، از زمان افلاطون مطرح بوده است. ولی امام آن را به یک مفهوم درست تبدیل کرد. اعتصاب به جای کشتن و خونریزی، تعطیلی، مقاومت منفی، روشنگری و سپس پیروزی را مطرح کرد. گاندی هم این الگو را در هند ایجاد کرده است.
وی در پایان تأکید کرد: انقلاب چین، روسیه، فرانسه و غیره برای کشور خودشان بود ولی انقلاب ایران برای جهان بود. آنچه امام انجام داد عملکردی استثنایی متکی بر معیارها و ارزشهای انسانی بود.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب، دکتر حمید شهریاری، به عنوان سخنران پایانی یادآور شد انقلاب در بستر حکومت پادشاهی رخ داد که همراه با استکبار جهانی در ایران حکومت می‌کرد. شاه و همدستان او به عنوان اهرم فشار بر امت اسلامی عمل می‌کردند. به بیان وی پس از انقلاب احساس مثبتی در جان اسلام و مجموعه‌ای از موسسات و نهادهای مدنی ایجاد شد و این احساس موجب حمایت آنها از انقلاب شد. حمایت انقلاب اسلامی از مردم فلسطین نیز باعث شد که امت اسلامی جهان از آن حمایت کند.
به عقیده وی بعد از انقلاب ده مرحله اتفاق افتاد که از آن جمله احساس مثبت اندیشمندان، ایجاد رغبت و گرایش به تفکر شیعی به طوری که نام سید حسن نصرالله در بین اعراب گسترده شد، ضدیت با شیعه ایرانی و ایجاد تفرقه میان شیعه و سنی توسط مراکزی چون الاطهر و استفاده استکبار جهانی از این بستر، جلوگیری از پیشرفت نظریه ولایت و گام هشتم، طراحی نظریه بدیل برای نظریه ولایت را می‌توان نام برد.
او توضیح داد: نظریه ولایتی که شیعی باشد و ایجاد خلافت کند می‌تواند در جهان اسلام طرفدار پیدا کند. نظریه خلافت داعشی نیز بر این مبنا تأسیس شد و دو ویژگی داشت. یکی قابلیت مقابله با نظریه ولایت و دیگری ایجاد چهره کریه از اسلام در اذهان دنیا.
گام نهم به بیان وی شکاف میان اهل سنت و گرایش به سوی کتب شیعی است. او سپس ابراز امیدواری کرد گام نهم به گام دهم بیانجامد و آن حرکت به سوی امت واحده اسلامی و تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی است.
نشست اول ۱۲ -۹:۳۰
در ابتدای برنامه، استاد دانشگاه تهران، رئیس انجمن ایرانی مطالعات جهان و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سید سعید رضا عاملی، اولین سخنران نشست اول بود. او ضمن تشکر از عوامل جهاد دانشگاهی و انجمن ایرانی مطالعات جهان که این نشست را به مناسبت چهل و سومین سالگرد انقلاب پیروزی انقلاب اسلامی برگزار کردند ابراز امیدواری کرد تلاش‌های ایشان موجب استحکام بیشتر انقلاب و پاسداری از ارزش‌ها و دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی باشد. وی از حضور شیخ ابراهیم الزکزاکی در این نشست ابراز خرسندی کرد و گفت: ایشان شش فرزند شهید دارد و خواهرش نیز شهید شده است. این اولین سخنرانی ایشان پس از آزادی از زندان است و به‌رغم وجود ترکش در سر، با پایداری و استقامت در مسیر خود گام برمی‌دارد.
دکتر عاملی در توصیف انقلاب اسلامی گفت: این انقلاب روند جدید نظام قدرت در جهان است که منجر به تغییر روندهای حاکم در قدرت سیاسی جهان شده است. امام از انقلاب به عنوان آغازگر عصر جدید عالم نام می‌برد. شاید بعضی این تفسیر را اغراق‌آمیز بدانند ولی پس از دوران سخت رهبری پیامبر (ص) و امامان معصوم علیهم السلام که دیگر منجر به غیبت امام عصر (عج) شد، تحولی عظیم‌تر از انقلاب اسلامی را نمی‌توان ذکر کرد. وی درباره شرایط جهان هنگام پیروزی انقلاب توضیح داد: در شرایطی انقلاب اسلامی ظهور پیدا کرد که استحکام و استقرار نظام قدرت یکه‌تاز میدان بود. قدرت بین بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود. در سال ۱۹۸۹ شوروی فرو ریخت و تبدیل به جمهوری‌های متعدد شد و یکه‌تاز، آمریکا بود. آمریکا خود را محور فرض می‌کرد و برای دیگری حقی قائل نبود. انقلاب اسلامی در سال‌های اولیه جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد و ۱۴ کشور در جبهه نظامی عراق شرکت کردند. خسارت مالی سنگینی قریب به ۸۰۰ میلیارد دلار بر ایران تحمیل شد. ایران هزینه عظیم انسانی یعنی شهادت بیش از ۲۰۰ هزار انسان پاک سیرت را نیز متحمل شد.
وی در این مورد افزود: شرایط سخت ایران با تحمیل جنگ اقتصادی ادامه یافت که امروز در قالب تحریم‌های فراگیر در جریان است. دشمن جنگ شناختی و جنگ نرم را نیز در عرصه‌های مختلف بر علیه مردم ایران دنبال کرد. در واقع، به دنبال این بودند که انقلاب با فرهنگ جدید فرو بریزد و این یادآور جنگ نرم در نظام پهلوی است. او به عنوان نمونه به مصاحبه اشرف پهلوی با مجله زن اشاره و گفت: او در مهر سال ۵۷ آرزو کرد وقتی در دانشنامه‌ها به حرف ح و جیم برسیم دیگر لغتی به نام حجاب یافت نشود. امروز هم این مسیر دنبال می‌شود و گرفتن عفت اجتماعی و جوهره دین از جامعه از اهداف دشمنان است. انقلاب اسلامی بر خلاف نظام‌های سوسیالیستی و لیبرالیستی که به دنبال منها کردن دین از مسیر زندگی هستند، انقلاب اسلامی دین را به مسیر زندگی آورد و همین چالش بزرگ بود.
دکتر عاملی در توضیح دین انقلابی گفت: این دین به معنای دعوت به مقاومت برای استقرار توحید است. این دین سازگاری با نظام طاغوت ایجاد نمی‌کند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، انقلاب تقابل را از دنیای شرق و غرب به تقابل بین استکبار و اسلام کشاند و این سرمایه اصیلی بود و هزینه‌های زیادی در برداشت.
وی اضافه کرد: دشمنان به دنبال خستگی روحی و اجتماعی جامعه ایران هستند. این اتفاق زمان مناسبی برای فرو ریختن است. ولی واقعیت این است که انقلاب اسلامی به دین ابهت داد. نه تنها دین اسلام بلکه ادیان مختلف موقعیت وجود و عرضه پیدا کردند. دین اسلام به طور خاص قلمرو گسترده‌ای از ظهور و بروز پیدا کرد. امروزه در جامعه اروپا و آمریکا درباره آینده اسلام نگرانی وجود دارد. ۵۰ میلیون مسلمان در اروپا و آمریکا حضور دارند. در سال ۲۰۱۹ بیشترین نام ثبت شده در آنجا محمد و نوح است. در این کشورها اسلام در محافل دانشگاهی نیز ظهور و بروز پیدا کرده است. در اروپا ارائه وام مبتنی بر اقتصاد اسلامی است. ولی جای تاسف دارد که نظام بانکی ما گرفتار نظام ربوی می شود و مبتنی بر بانکداری اسلامی نیست.
او خاطر نشان کرد: انقلاب اسلامی پرچمدار حیات اسلامی در قرن اخیر بود و موجب احیا شدن دوباره اسلام در سطح جهان شد. در اروپا اندیشه‌های اسلامی ورود پیدا کرده است. در دانمارک، انگلیس، آمریکا و همچنین در ژاپن و چین ظهور اسلام قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. توشیو کرودا مترجم نهج‌البلاغه به زبان ژاپنی می‌گوید در گذشته کتب با مضامین اسلام در ژاپن با تیراژ کم چاپ می‌شد. ولی کتاب ایشان درباره اسلام با تیراژ ۲۰ هزار نسخه چاپ شده است. یکی از اندیشمندان ژاپنی نیز کتابی در مورد سبک زندگی ایرانی نوشته است که ده‌ها بار تجدید چاپ شده است.
وی درباره دستاورد برجسته و مهم انقلاب اسلامی افزود: اولین دستاورد احیای دین در ایران و جهان بود. نمادسازی‌ها به نحوی بود که توجه‌ها به سمت دین و اسلام انقلابی جذب شد. به قول سیدجمال الدین اسدآبادی ممکن است به نقطه‌ای برسیم که به سرمایه اسلام در سرزمین خود توجه نکنیم و سرمایه اسلام در سرزمین‌های دیگر مورد توجه قرار گیرد.
دکتر عاملی ابراز امیدواری کرد سپاسگزار این نعمت باشیم و ادامه داد: انقلاب اسلامی از همان آغاز تحت رهبری امام ره و به دنبال آن معمار انقلاب، رهبر معظم انقلاب، به دو اصل مهم توجه داشت و آن استقرار جامعه اسلامی همراه با گسترش عدالت در جامعه بود. وی با اشاره به وضعیت قبل و بعد از انقلاب گفت: مقایسه وضعیت زیرساخت‌های شهری، آب، برق، گاز، جاده‌ها و مسیرهای ریلی و نظام سلامت نشان از توجه به امکاناتی دارد که حق اصلی و اولیه آنها برای زندگی است. هنگام پیروزی انقلاب کمتر از ۴ شهر به گاز مجهز بودند ولی امروز ۹۹.۷ درصد کشور گازرسانی شده است. گاز سرمایه بزرگی بخصوص برای مناطق سردسیر است. برق نیز از جمله نیازهای ضروری است و دسترسی به برق در جهان ۸۰ درصد است. ولی امروز در ایران همه از نعمت برق برخوردارند. پیشرفت علمی در ایران همواره مورد رصد رهبر انقلاب اسلامی است. یکی از بازتاب‌های علم، گسترش آگاهی است. آگاهی، منشاء اعتراض است و نظام پهلوی علم و دانش را برای ایجاد خاموشی و استقرار جهل در جامعه گسترش نمی‌داد.
وی با ارائه آمارهای دیگری در مورد پیشرفت‌های علمی ایران پس از انقلاب و گفت: در پایان پهلوی ۵۵۰۰ پزشک داشتیم. امروز حدود ۷۰ هزار پزشک در کشور داریم. جامعه متخصص پزشکی افزایش یافته است. سالانه ۶ هزار نفر از رشته پزشکی فارغ التحصیل می‌شوند. ۹۸ درصد تولید دانشگاه تهران مربوط به بعد از انقلاب است. آمار دانشگاه شریف نشان می‌دهد یک درصد تولید علمی مربوط به قبل از انقلاب و ۹۹ درصد مربوط به بعد از انقلاب است. منظور از تولید علمی، تولید مقالات بین‌المللی و تولیدات علم و فناوری و ثبت نوآوری است. از این منظر، در سال ۲۰۲۰، ایران در رده ۱۶ جهان قرار دارد. حجم تولید مقالات بین‌المللی ۲.۱۲ درصد است. در بین ۵۲ کشور اسلامی، ایران رتبه یک را داراست. علم در ایران در این سالها رشد داشته است. تولید مقالات بین‌المللی در اوایل انقلاب و ناچیز بود ولی امروز سالیانه ۷۰ هزار مقاله بین‌المللی در ایران تولید می‌شود.
او بنیه علمی نخبگان را در ایران قوی برشمرد و اظهار داشت: به دلیل شرایط اقتصادی، نخبگان مورد هدف قرار می‌گیرند. ولی این نشان می‌دهد در این حوزه ظرفیت بالایی در ایران وجود دارد. وی در بیان جایگاه ایران در جهان به لحاظ علمی افزود: در علم انرژی هسته‌ای در سال ۲۰۲۰، ایران از رتبه ۸۶ جهان به رتبه سوم رسیده است. ما جزو باشگاه انرژی هسته‌ای جهان هستیم. هم علم و هم ساخت در ایران رشد داشته است. در حوزه علم انرژی‌ای تجدید پذیر ایران از رتبه ۸ منطقه‌ای به رتبه یک منطقه‌ای در سال ۲۰۲۰ ارتقاء یافته است.
در زمینه نانو رتبه ایران از ۷ به رتبه ۴ جهانی در تولید علم رسیده است. محصولات نانو در ایران افزایش چشمگیری داشته و اگر منابع مالی لازم در اختیار ستاد نانو و شرکت‌های دانش بنیان نانو قرار داده شود پیشرفت بزرگی حاصل می‌شود. او ضمن اشاره به بازدید خود از پارک علم و فناوری زاهدان، نکات حیرت‌انگیزی بیان داشت و گفت: یک شرکت دانش بنیان، در حال تولید قطعات فلزی با آلیاژ های پیچیده است که قبلاً از آلمان و ایتالیا وارد می‌شدند. گاهی مشاغل ساده‌ای چون سوزن دوزی، اشتغال بزرگی در ایران ایجاد می‌کند. صنایع فرهنگی، حجم بزرگی را در اقتصاد جهان دارا است. پارک علم و فناوری زاهدان طی پنج سال رتبه پنجم ایران را به خود اختصاص داده و این حوزه در حال وسیع شدن است. وی با اذعان به کاستی‌های موجود و فاصله زیاد با نقطه مطلوب توصیه کرد: باید بتوانیم خلاء‌ها را پر کنیم. اگر دچار آسیب ذهنی شده و به داشته‌ها توجه نکنیم برای جامعه خطرناک است. توجه بسیار به نداشته‌ها باعث خسارت رفتاری می‌شود.
دکتر عاملی با ذکر مثالی ادامه داد: مثلاً خانواده هم که یک واحد مهم اجتماعی است اگر همسران در آن به نداشته‌ها توجه کنند منجر به جدایی می‌شود. توجه به داشته‌ها دامنه ارزشهای خیر را توسعه می‌دهد. تمرکز رهبر حکیم انقلاب نیز برداشته‌ها است. با تأکید بر نظام مطلوب‌گرایی از طریق مهندسی معکوس می‌توانیم برخی از قطعات را طراحی کنیم. روش پسانگر همان نگرش به نقطه مطلوب است. در روش پسانگر نگاه به استقرار عدالت و توحید است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد در چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب، تمرکز بر استقرار جامعه اسلامی و الزامات جامعه اسلامی قرار گیرد تا بتوان به هدف متعالی یعنی همان تمدن نوین اسلامی دست یافت. این امر باید در دستور کار شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاه‌ها قرار گیرد تا بتوان این امانت را به دست حضرت مهدی (عج) رساند.
سخنران بعدی، استاد دانشگاه تهران و عضو حقوقدان شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی، ضمن سلام و تشکر از همکاران جهاد دانشگاهی و انجمن ایرانی مطالعات جهان و تبریک مضاعف ایام دهه فجر به دلیل تقارن آن با ماه مبارک رجب و گرامیداشت یاد و خاطره امام راحل که آغازگر این نظام جدید سیاسی در داخل مرزهای ما بودند و شهدای انقلاب اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با اشاره به دوران قاجار و پهلوی گفت: باوجود بعضی ساختارهای غربی در دوران مشروطه و نظام سیاسی غربی، ولی در دوران پهلوی شاهد انحراف بودیم. روی کار آمدن رضاخان و رژیم پهلوی پدر و پسر، تمام آرمان‌های مردم را از بین برد. او در بیان ویژگی‌های رژیم پهلوی فارغ از فضای سیاسی و اجتماعی چند محور اساسی را مطرح کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های رژیم ستم‌شاهی این بود که مردم کنار زده شده بودند. مردم در هیچ کجای صحنه سیاسی حضور نداشتند. به‌رغم ساختار سیاسی جدید که در قالب دولت مدرن وارد ایران شده بود و رضاخان و پسرش مدعی ایجاد دولت مدرن و تحول جامعه بودند، مردم کمترین نقش را داشتند.
کدخدایی در بیان کارکرد مجلس در دوران پهلوی توضیح داد: در دوران مشروطه، مجلس و عدلیه با تلاش مشروطه‌خواهان تشکیل شده بود ولی پس از آن کارایی و تاثیر خود را در برابر دیکتاتوری رضاخان و پسرش از دست داد. نمونه بارز آن بحث جدایی بحرین بود. زمانی نمایندگان مجلس مقاومت می‌کردند ولی بلافاصله پس از مدتی با تمجید از این جدایی سخن گفتند. وی برای فهم بهتر این اتفاق مراجعه به خاطرات علم را پیشنهاد داد و اظهار داشت: به گفته علم، شاه مایل به داشتن بحرین بود ولی پس از دیدار با سفیر انگلیس نظرش عوض شد و مجلس هم از تصمیم وی حمایت کرد. به بیان وی اگرچه نهادهای مدرن در دولت رژیم پهلوی دیده می‌شوند اما آنها نقشی در دفاع از حقوق مردم ایران نداشتند.
او ویژگی دوم دوره رژیم ستم‌شاهی را فقدان حاکمیت قانون عنوان کرد و ادامه داد: در آن زمان قانون فقط دستور شاه بود. در خاطرات سران رژیم هم دیده می شود مثلاً برای ورود اتومبیل، ارائه پست‌های سیاسی، و انتخابات مجلس دستور شاه مهم بود. مردم فقط از اخبار می‌فهمیدند که مجلس جدید شکل گرفته است.
وی در مقایسه با پس از انقلاب گفت: بنا به اصل ۱۰۷ قانون اساسی، رهبر در برابر قانون با بقیه برابر است و این نمونه‌ای از ارزشمندی قانون اساسی نظام فعلی است.
ویژگی دیگر رژیم ستم‌شاهی به بیان کدخدایی، تقلید از غرب و حمایت از شعار جدایی دین از سیاست یا سکولاریسم بود. وی ادامه داد: جلوگیری از دین و دین‌گرایی در رژیم ستم‌شاهی به وضوح دیده می‌شد. البته فقط جدایی دین نبود بلکه دین‌زدایی هم مطرح بود و آثار آن در دوره رضاخان در حمله به مسجد گوهرشاد و جنایات حوزه علمیه قم در سال ۴۲ دیده می‌شود. عَلم در زمان نخست‌وزیری قصد داشت مسئله دین و روحانیت را برای همیشه تمام کند که بیانگر عناد با دین و مخالفت علنی با دین است.
وی در تعریف نحوه برخورد نظام انقلابی ایران با اسلام و مردم گفت: حضرت امام ره با زیربنای فکری اسلامی نهضت اسلامی را مستقر و در این جهت حرکت کردند. امام در دوره ده ساله رهبری در ایران بر حضور مردم تأکید داشتند. البته این به شکل صوری و تشریفاتی نبود. بارها مقاماتی به خدمت امام می‌رفتند و از امام در مورد چگونگی پیش بردن انقلاب می‌پرسیدند. و ایشان می‌گفتند: با مردم. در فرانسه وقتی از امام درباره اسلامیت و جمهوریت سوال می‌شود، پاسخ امام پشتیبانی مردم است. در بحث تدوین قانون اساسی علاوه بر مجلس خبرگان قانون اساسی، از مردم نیز همه‌پرسی انجام شد. اینها در نگاه یک رهبر سیاسی و دینی بسیار ارزشمند است و کمتر در دنیا دیده شده است. یک جامعه‌شناس غربی از انقلاب اسلامی به‌عنوان معنویت سیاسی یاد می‌کند. نگاه اولیه حضرت امام به شکل‌گیری نهضت و نظام اسلامی و حضور جدی مردم بود.
وی در بیان نحوه برخورد رژیم پهلوی با اسلام و مردم و مقایسه آن با انقلاب اسلامی افزود: رژیم پهلوی دین را از مردم و جامعه جدا کرده بود. فقط به عنوان کشوری شیعی در مراسم‌های مذهبی به صورت ظاهری و سمبولیک شرکت می‌کرد. ولی در پس پرده، جنایت‌هایی وجود داشت. پس از انقلاب به جای افتراق دین از سیاست از اتحاد دین و سیاست استفاده شد. وقتی از امام سوال شد شما با چه قانونی قصد ساختن نظام جدید را دارید گفتند: احکام اسلامی. احکام اسلامی را اجرا و با اتکا به احکام اسلامی نظام جدید سیاسی را شکل دادند. بنا به اصل دوم، قانون اساسی ما یک قانون دین محور است. مردم با شعار دین‌خواهی در حال مقابله با ستم هستند. رهبران سیاسی همان رهبران دینی مردم هستند. مساجد، پایگاه خیزش عظیم مردم است. و به تعبیر یک جامعه،شناس غربی انقلاب اسلامی ایران، روح یک جهان دینی است.
کدخدایی با اشاره به تأکید حضرت امام بر حاکمیت قانون و قانون‌گرایی تصریح کرد: امام در دوره شکل‌گیری انقلاب و روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از آن، بر شکل‌گیری شورای انقلاب، تلاش برای تدوین قانون اساسی، شکل‌گیری ساختارهای سیاسی، قوانین و مقررات تأکید داشتند. او گفت: اگر در دنیا تحول و انقلابی صورت گیرد سالها قانون اساسی و نهادهای سیاسی تعطیل می‌شوند. ولی امام طی حکمی به شورای انقلاب اسلامی انقلاب، تدوین قانون اساسی را سرعت بخشیدند. ایشان با وجود کینه‌توزی دشمنان و تهدیدات داخلی و خارجی بر شکل‌گیری سریع قانون اساسی تأکید داشتند. قبل از انقلاب قانون اساسی با ارادۀ شاه جابجا می‌شد.
کدخدایی در جمع‌بندی از سه ستون و پایه‌ای نام برد که نهضت و نظام جدید جمهوری اسلامی ایران بر اساس آن پی‌ریزی شده است. این سه ستون، اتحاد دین و سیاست، حاکمیت قانون و قانون‌گرایی و شکل‌گیری مجلس از جانب مردم بود. وی یادآور شد: در اوایل انقلاب به امام پیشنهاد دادند که مانند مجلس سنا تعدادی از نمایندگان مجلس از جانب مردم و تعدادی را امام انتخاب کنند. ولی امام شدیداً مخالفت و تأکید کردند همه اعضا باید از طرف مردم انتخاب شوند. او ذکر این نکته را در پایان ضروری دانست که حضرت امام حتی در سخنرانی عمومی، اقشار مختلف مردم را دعوت به اظهارنظر می‌کردند.
سخنران بعدی شیخ ابراهیم الزکزاکی، رهبر جنبش اسلامی شیعیان نیجریه، بود. ایشان در ابتدای سخنرانی چهل و سومین سالگرد انقلاب اسلامی را به رهبر و مردم ایران تبریک گفتند. وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران زمانی رخداد که جهان غرب توانسته بود تمام جهان اسلام را تسخیر کند گفت: در طول انقلاب جمهوری اسلامی, ایران با مشکلات زیادی مواجه شد. بعد از پیروزی انقلاب نیز با مشکلات زیادی روبرو بوده است و همه در صدد ایجاد مشکلات داخلی برای جمهوری اسلامی بودند.
وی با اشاره به تحریم و منزوی‌سازی پی‌درپی ایران پس از پیروزی انقلاب تصریح کرد: جمهوری اسلامی بقا یافته و آمده است تا بماند. الحمدلله انقلاب اسلامی برای نسل جدید یک اتفاق تاریخی است. مسلمانانی که کمتر از ۴۳ سال سن دارند و در زمان انقلاب هنوز به دنیا نیامده و یا کودک بودند، نمی‌دانند چه اتفاقی افتاد. در حقیقت انقلاب همه گوشه و کنار جهان را لمس کرده است. زمانی گفته بودم و تکرار می‌کنم امام خمینی رحمت الله علیه در سراسر جهان وارد هر خانه شده و در هر خانه‌ای تاثیر گذار بوده است. او به مسلمانان امید داده است که اسلام احیا خواهد شد. در همه جای جهان مشهود است که او تفکر غیر مسلمانان را در قبال اسلام تغییر داده است.
شیخ زکزاکی با تمرکز بر تاثیر انقلاب اسلامی بر آفریقا به خصوص جایی که در آنجا زندگی می‌کند گفت: اینجا هیچکس منکر تأثیر انقلاب اسلامی نیست. انقلاب اسلامی به ما امید داد تا آنچه به استعمارگران باختیم پس از سالها جنگ قابل بازگشت است. ما امید داریم به آنچه ارث برده‌ایم، آنچه اعتقاد داریم، و آنچه دوست داریم بر زندگی‌مان حکمران باشد، باز خواهیم گشت. در حقیقت انقلاب اسلامی بود که ما را امیدوار کرد و اخلاق ما را اعتلا بخشید. آموزه‌های اهل بیت (ع) از طریق انقلاب شناخته شد. انقلاب اسلامی درک ما را درباره آموزه‌های اهل‌بیت بالا برده است. پیش از انقلاب نمی‌دانستیم اهل بیت یک مکتب فکری دارند.
وی ادامه داد: در دوران دانش‌آموزی و تحصیل درس تاریخ از شیعه درک منفی داشتم. زیرا مطالب پیرامون آن منفی نوشته شده بود. انقلاب تفکر ما را تغییر داد و در واقع تفکر خیلی‌ها را تغییر داده است. مردم ایران شاه را یزید و امام خمینی را بسان امام حسین علیه السلام می‌بینند. اما ما چنین چیزهایی نداشتیم. آنها آموزه‌های اهل بیت را درس دادند. آنها واقعیت کربلا و آنچه بر امام حسین علیه السلام گذشته است را می دانند. این آموزش‌ها می‌تواند قابل احیا بوده و شناخته شود. البته این ماجرا خود شناخته شده است اما می‌توانیم اطلاعات در مورد آن را ارتقا بخشیم.
او دربارۀ دانش اسلامی مردم کشورش قبل و بعد از انقلاب افزود: قبل از انقلاب در مورد مکتب اهل بیت حداقل در این بخش از جهان هیچ اطلاعاتی وجود نداشت. امروزه اگر کسی در اینترنت واژه شیعه در آفریقا را جستجو کند خواهد فهمید بسیاری به مکتب شیعه علاقه‌مند هستند. قبل از انقلاب شیعه در آفریقا وجود نداشت. وجود آن از موهبت‌های انقلاب اسلامی است. دشمن خواسته است از قومیت‌گرایی برای انزوای انقلاب اسلامی استفاده کند اما اشتباه بزرگی کرده‌اند. آنان روی مکتب شیعه متمرکز شده‌اند. ولی این کار باعث می‌شود مردم نسبت به این مکتب کنجکاوتر شوند. این اندیشه دربارۀ چیست که چنین انقلابی ایجاد کرده است؟ الحمدلله انقلاب اسلامی ایران الگویی به ما داد که اسلام چگونه می‌تواند در دوره مدرن، عمل شود. اگر کسی فکر می‌کند اسلام فقط ماه رمضان است سخت در اشتباه است. ما می‌توانیم اطمینان دهیم اسلام یک مدل اجرا شده است. انقلاب اسلامی به شکر خدا متعلق به همه مردم و همه مظلومان است.
وی ضمن اشاره به صحبت‌های یک مورخ در مورد ایران خطاب به مردم ایران گفت: یک مورخ و استاد تاریخ حدود ۷ سال پیش می‌گفت امروز دو ابر قدرت در جهان وجود دارد، ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران. ایالات متحد که در حال افول است و جمهوری اسلامی ایران در حال ترقی است. و در نهایت یک قدرت باقی خواهد ماند و آن قدرت اسلامی است انشاالله. مردم ایران باید آماده حکمرانی باشند. آنها نباید تصور کنند که انقلاب فقط متعلق به مردم ایران است. نباید فکر کنند که انقلاب محدود به مرزهای جغرافیایی ایران است. انقلاب اسلامی برای همه مسلمانان است. آنها باید آماده باشند تا رهبری مسلمانان را بر عهده گیرند. باید سایر مردم را در خود جای دهند. درباره سایر مردم و زبان و فرهنگ آنها بیشتر بدانند باید زبان سایر افراد را فراگیرند. نه اینکه مثل استعمارگران آنها را به ایرانی بودن و فارسی‌گویی دعوت کنند.
شیخ زکزاکی در پایان ضمن اشاره به یکی از خاطرات خود در زندان اذعان داشت: استعمارگران فقط به سرزمین دیگران علاقه‌مند هستند نه خود آنها. من به تازگی از زندان آزاد شدم. برایم تعجب‌آور بود که در آنجا یکی از کارکنان زندان به زبان ساده می‌گفت جهان به دو گروه تقسیم شده است. یک گروه آمریکا را مادر و گروه دیگر ایران را مادر خود می‌دانند. ایران باید این انتظارات را برآورده سازد. رهبران ایران مطمئن هستند که مطابق با این تفکر عمل می‌کنند و مردم ایران نیز باید عملکردی مطابق با آن داشته باشند. به لطف خدا در آیندۀ نزدیک باید شاهد درخشش اسلام در جهان باشیم.
سخنران بعدی، استاد دانشگاه تهران، دکتر مجتبی رحماندوست، ضمن تبریک ایام دهه فجر، ماه رجب و ایام ولادت امیرالمومنین علیه السلام گفت: من برای سخنرانی نیامده‌ام. قصد تذکر دارم. امام استدلال‌های زمینی و آسمانی نمی‌آوردند خیلی راحت حرف می‌زدند ما هم بچه‌های ایشان و رهبر معظم انقلاب هستیم. حرف من بیشتر مانند شیخ زکزاکی است.
وی با معرفی چند کتاب در حوزه انقلاب گفت: اگر کسی قصد دارد دربارۀ آثار و گفته‌های اندیشمندان بیشتر بداند به کتابهای عصر امام خمینی، امام خمینی در حدیث دیگران، امام خمینی در جهان معاصر، امام خمینی از دیدگاه نخبگان و جهان، و امام فرار فراتر از مرزها، مراجعه کند.
او ادامه داد: همانطور که گفته شد در حال حاضر دو بلوک غرب و انقلاب اسلامی شکل گرفته است. در گذشته فقط دو بلوک شرق و غرب وجود داشتند. وی معتقد است دلیل اینکه انقلاب اسلامی توانسته بلوک سومی را در اذهان ایجاد کند آثار قولی و فعلی امام بوده است. برای مثال گفت: عراق هم بلوک شرق محسوب می‌شد. پس از سرنگونی صدام و ورود آمریکایی‌ها دیگر غربی شد. اما الان برای خروج آمریکایی‌ها قانون تصویب می‌کنند. سوریه با اینکه پس از مقاومت ۸۰ ساله با استعانت سردار سلیمانی از دست نیروهای داعش پاک شد باز هم بلوک شرقی شد. یمن که خار چشم اسرائیل و آمریکاست نه غربی و نه شرقی است.
رحماندوست با اشاره به یکی از خاطرات دوران دانشجویی خود و ملاقات خود با شیخ حسن نصرالله گفت: به یاد می‌آورم در دوران دانشجویی چون در کیف خود کتاب دکتر شریعتی داشتم هنگام خروج از دانشگاه می‌ترسیدم. زیرا کتابهای دکتر شریعتی از مدارک ظاله محسوب می‌شد. فلسطین موشک می سازد و توانست اسرائیل را از غزه بیرون کند . آنان در برابر اسرائیل مقاوم ایستادگی می کنند. حزب‌الله هم که قدرت برتر لبنان است چشم به رهبر معظم انقلاب ایران دوخته است. در سال ۹۲ با چند نفر از مقامات به دیدار سیدحسن نصرالله رفتم. ایشان در سوریه و لبنان درس می‌دادند. ایشان گفتند بعد از سقوط مُرسی که به انقلاب ما بی احترامی کرده بود و با سران اسرائیل بود ما خوشحال شدیم. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، از سقوط وی ناراحت شدند. زیرا مرسی رهبری بود که با انتخاب مردم روی کار آمده بود و ما از خوشحالی خود توبه کردیم.
ایران به عنوان منطقه مقاومت در عالم شناخته شده است که برای شرق و غرب تره هم خورد نمی کند. هرچه گاهی از شرق کمک می‌گیرد ولی در انتها فرهنگ غربی آمریکایی و اسرائیلی و روسیه قابل اعتماد ما نیستند. از نتایج آثار انقلاب ما در نگاه اندیشمندان، عمل است. ایشان مثالی را در این مورد ذکر کردند که چند نفر مشغول کوهنوردی بودند و راه خود را گم کردند. یک نفر کارشناس با خودش نقشه آورده بود ولی باز هم را نتوانست راه را نشان دهد. ما در فضای زندگی می‌کنیم که عزتمند هستیم.
او به یکی از خاطرات سفر خود به الجزایر اشاره کرد و گفت: به عنوان مشاور رئیس جمهور دیدار دکتر شریف عباس مدیر رزمندگان الجزایر رفتیم. وی گفت زمانی مسائل ایران را دنبال می کردیم. روزی شنیدیم که دانشجویان ایران سفارت آمریکا را در ایران تسخیر کرده و رهبر ایران آن را تایید کرده است. این خلاف حوزه دیپلماتیک است که رهبر یک کشور چنین عملی را تأیید کند. برخی از کارهای ایران در آن مقطع باعث خسارت ایران نبود بلکه باعث عزتمندی این کشور شده است.
وی ابراز امیدواری کرد که بتوانیم در گام دوم انقلاب مطالبات مردم و نخبگان را محقق کنیم و ادامه داد: ثروت ما سرمایه اجتماعی و نخبگان است. چند روز پیش فیلم کوتاهی را در مورد شهید رنجبر سرهنگ شیرازی دیدم. می‌گفت در دوران بچگی ۷ روز قبل از شهادت پدرم از او برای مدرسه موبایل خواستم. پدرم پول نداشت و گفت ۷ روز دیگر به تو می دهم. پس از ۷ روز پدرم شهید شد و موبایل پدرم را به من دادند.
او در این باره گفت: می‌بینیم سرهنگ ناجایی که چقدر ارتباطش با خدا زیاد بوده و از زمان شهادت خود آگاه بوده است. در این انقلاب از اینگونه معجزه ها زیاد داشتیم. با وجود این روحیات مردم و نگاه امام که به غیر از مردم به چیز دیگری معتقد نبودند. امام در تبعید به مردم لبیک گفتند و آمدند.
وی دربارۀ مضمون تذکرات خود که در ابتدای سخنرانی به آن اشاره کرده بود توضیح داد: ما در شرایط خاصی هستیم. زمانی جورج بوش از سازمان سیا پرسید چطور نتوانستید انقلاب ایران را پیش‌بینی کنید. سازمان سیاه پاسخ داد: آنچه در ایران رخ داد یک بی‌تعریف است. امام با معیار دیگری سخن می‌گفت و عمل می‌کرد. گویی از جایی دیگر الهام می‌گرفت. در دشمنی خودش با غرب خلوص نیت داشت.
دکتر رحماندوست در پایان تذکر داد قدر جایگاه قدرت منطقه خود را بدانیم و طوری عمل کنیم که در آن دنیا پاسخگویی دیون امام و شهدا باشیم.
این نشست میزبان رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن، دکتر مسعود شجره به صورت پخش ویدئویی بود. وی در ابتدا ضمن تشکر از دانشکده گفت: انقلاب اسلامی ایران اثر مهمی در آزادی و مردم سالاری ایران داشته است ولی در حقیقت اثر مهمی در تمام دنیا به وجود آورده است. در واقع مانند سونامی تمام دنیا را تحت تأثیر قرار داده است. قبل از انقلاب ایران مستعمره آمریکا بود. مردم‌سالاری وجود نداشت.
او دربارۀ قانون کاپیتولاسیون توضیح داد: اگر در آمریکا سگی توسط ایرانی کشته می‌شد ایران باید جوابگو می‌بود ولی اگر یک آمریکایی شخصی را در ایران می‌کشت کسی جوابگو نبود. ما در مملکت خود از نظر حقوقی حقی نداشتیم. اثر استعماری قدرتهای بزرگ به وضوح دیده می‌شد.
وی ضمن اشاره به یکی از خاطرات خود دربارۀ اسلام انقلابی گفت: در جوانی وقتی آمریکایی‌ها هنگام عبور از خیابان‌ها ایران تصور می‌کردند مالک ما هستند. به شکر خدا دیگر جوانان ما شاهد آن وضعیت نیستند. مردم‌سالاری و استقلال در ایران به وضوح دیده می‌شود. مثلاً در کشورهای عربستان، امارات و بحرین اگر نظر کنیم بحث اسلامی بودن آنها از استعمارگری بیگانگان جلوگیری نکرده است. فقط اسلام انقلابی بود که باعث وجود استقلال در ایران شده است.
او تأکید کرد که بیشتر تمرکز بحث من آن است که انقلاب در خارج از ایران چه تأثیری داشته است. از نظر سیاسی برای پایه‌ریزی شعار ضد استکبار و ضد استعمار انقلاب اسلامی چه تأثیری داشته است. وی در بیان تاثیرات انقلاب اسلامی در دنیا گفت: مثلاً در مسئله فلسطین و کشمیر مسئله آزادیخواهی مردم دنیا مطرح بوده است. قبل از انقلاب ایران، هردو بازیچه دو ابرقدرت شرق و غرب شده بودند. پس از انقلاب، اسلام طوری مطرح شد که اسلام پایه آزادیخواهی و استقلال شد. اثرات انقلاب اسلامی ایران در آمریکای جنوبی هم دیده می‌شود. آزادیخواهان عکس امام را در سردر خانه‌های خود گذاشته بودند و روش انقلاب ایران را تنها روش آزادیخواهی می‌دانستند. مسئله مهم دیگر این بود که خود اسلام به عنوان دین کامل که تمام مسائل اجتماعی نظامی اقتصادی و سیاسی را در بر بگیرد مطرح نبود.
وی دربارۀ شرایط اسلام قبل از انقلاب افزود: قبل از انقلاب اسلام به صورت یک دین خرافاتی بود که یک عده عقب افتاده و آن را دنبال می‌کردند ولی. بعد از انقلاب اصالت اسلام شناسانده شد انقلاب اسلامی به عنوان پایه‌گذار اسلام اصیل ناب محمدی شناخته شده است و دید تمام دنیا نسبت به اسلام عوض شد. یک دوست اسکاتلندی من تعریف می‌کرد وقتی در ۱۶ سالگی به دین اسلام ایمان آورده بود قبل از انقلاب اسلامی ایران به عنوان مسلمان سرم رو پایین می‌انداختم. ولی وقتی اسلام شناخته شد با سر بالا راه می‌رفتم و من یک هویت اسلامی اصیل داشتم. امروزه مسئله تفرقه اندازی بین شیعه و سنی و اسلام هراسی یک ابزار غربی است. ولی دیگر در بین آنها اسلام اصالت دارد. اصالت اسلام که همه مسائل را در بر دارد یعنی ناب محمدی است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوانیم با وجود تمام مخالفت‌های غرب بر علیه ما از عهده این مسئولیت برآییم و مسئله انقلاب فقط برای ایران و شیعیان نباشد. اسلام ناب محمدی نجات‌دهنده بشریت از مشکلات موجود و آتی باشد. که اگر این طور نباشد این انقلاب صددرصد از بین خواهد رفت. امیدوارم نسل فعلی و آینده انقلاب اسلامی را انقلاب اسلام در موقعیت فعلی خود احساس کند. زیرا اسلام تنها تفکری است که نجات دهنده بشریت است و بشریت در آن سهم دارد و باید از این زاویه به آن نگریسته شود.
سخنران آخر نشست، استاد دانشگاه تهران، دکتر فواد ایزدی، سخنان خود را با معرفی اندیشکده‌های آمریکایی و عملکرد آنها آغاز کرد و گفت: موضوع انقلاب اسلامی در ادبیات سیاست خارجی آمریکا بسیار مهم است. در مورد آن بسیار مطالعه شده است. صدها کتاب در مورد ایران نوشته شده و تاثیر زیادی در منطقه غرب آسیا و دنیا داشته است. کمتر اندیشکده‌ای در آمریکا وجود دارد که به صورت تخصصی در مورد ایران کار نکرده باشد. یکی از پروژه‌های اصلی اندیشکده‌های آمریکا مسئله ایران است. مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که تاثیر اندیشکده‌ها در سیاست خارجی آمریکا بزرگنمایی می‌شود و تاثیر آن را بیش از آن چیزی که هست می‌دانیم.
وی تأکید کرد: اندیشکده‌ها در روند سیاست‌سازی تأثیر دارند. آنها خصوصی هستند ولی پشتوانه مالی دارند و هزینه‌ها از طرف نهادهای ثروت قدرت تامین می‌شود. این نهادها در انتخاب سیاستمداران و رسانه ها تاثیر دارند. در واقع رسانه‌های آمریکا متعلق به این نهادها هستند. اگر می‌بینیم سیاست خارجی امریکا به سمتی حرکت می‌کند این جهت معمولاً توسط سیاستمداران تعیین می‌شود. این تصمیم‌ها متأثر از حمایت مالی است که در زمان انتخابات دریافت کرده‌اند و متاثر از پژوهش اندیشکده‌ها نیست.
ایزدی یکی از دلایل پژوهش زیاد اندیشکده‌های آمریکایی در مورد مسائل را اینطور توضیح داد که بسیاری از آنها منابع مالی خود را از نهادهای قدرت و ثروت تأمین می‌کنند. او ادامه داد: برای یک سیاستمدار خوب نیست که اعلام کند فلان تصمیم را بخاطر پول گرفته‌ام. پس این اقدامات متاثر از نفوذ اندیشکده نبوده متأثر از پولی بوده است که اندیشکده‌ها و رسانه را به انجام آن سوق داده است.
وی در توضیح نکته دوم درباره اندیشکده‌های آمریکایی به پژوهشی اشاره کرد که اخیراً در ایران انجام شده بود. در این پژوهش مطالبی که این اندیشکده‌ها درباره ایران نوشتند، جمع آوری و مطالعه شد.
او دربارۀ نتیجه پژوهش گفت: اندیشکده‌ها به چهار گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول علاقه‌مند به سیاست فشار حداکثری علیه ایران هستند. در دوره بوش پسر صحبت از محافظه‌کاران بود. نگاه کلی آنها نسبت به ایران خصمانه است و قصد سرنگونی ایران از طریق تحریم و فشار را دارند. معتقدند ایران با وجود حکومت فعلی نباید گشایش اقتصادی داشته و با دنیا رابطه داشته باشد. ایران باید با روش‌های تحریمی و تهدید نظامی سرنگونی شود. تعداد این افراد نسبت به گروه ۲ کمتر است ولی در بین جمهوری‌خواهان نفوذ بالایی دارند. سیاست تعیین نمی‌کنند ولی همراه سیاست هستند و توجیه می‌کنند.
وی عملکرد گروه دوم را اینطور توصیف کرد: گروه دوم دموکرات‌ها هستند. از نظر تعداد در بین چهار گروه، بزرگترین عدد را دارند. گروه دوم نیز معتقد به سرنگونی جمهوری اسلامی ایران هستند ولی معتقدند سرنگونی آن سخت است و باید اهرم‌های قدرت را از ایران گرفت. باید از روش‌های خاصی برای ایران استفاده کرد. این افراد برجام را با ذهنیت تضعیف ایران طراحی کردند.
گروه سوم این پژوهش به گفته ایزدی از نظر تعداد در جایگاه رتبه دوم قرار دارند. ولی با گروه ۱ و ۲ متفاوت هستند. آنها معتقدند جمهوری اسلامی ایران را نمی‌توان و نباید سرنگون کرد. سرنگونی آن کار بیهوده‌ای است. پس آن را باید به سمتی که می‌خواهند بکشانند. همچنین معتقدند برای رسیدن به این هدف نباید ایرانیان احساس کنند که آمریکایی‌ها می‌خواهند حکومت ایران را عوض کنند. کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ تجربه تلخی بود. دخالت کشورهای بیگانه که کشور در دوران قاجار و پهلوی تجربه کرد. این تقابل میان ایران و آمریکا ادامه دارد. ولی آمریکایی‌ها معتقدند ایران کشور مهمی است و نباید این تقابل ادامه پیدا کند. می‌توان برای نمونه، به مجموعه ایران‌پراجکت برای گروه ۳ اشاره کرد. آنها معتقدند تحریم باعث می شود بر مردم فشار وارد شود و از این طریق می‌توان حکومت را سرنگون کرد.
ایزدی در مورد گروه ۴ اظهار کرد: این گروه در آمریکا گروه چپ و مخالف سیاست خارجی آمریکا هستند. معتقدند پروژه ساخت امپراطوری باعث تضعیف آمریکا شده است. آنها از نظر تعداد کمترین هستند. بیشترین تعداد متعلق به گروه ۲ است. به نظر می‌آید گروه سه کمی عاقل‌تر هستند ولی در حال حاضر در دولت حضور ندارند. آنان غالباً افراد بازنشسته‌ای هستند که پس از ۴۰ تا ۵۰ سال فهمیدند فعالیت در حوزه سیاست آمریکا بیهوده است و سیاست خارجی آمریکا موفق نبوده است. گروه ۴ از دولت تبعیت نمی‌کند. گروه ۳ و ۴ در نهادهای قدرت تأثیری ندارند ولی در فضای عمومی آمریکا و دیپلماسی عمومی تأثیرگذار بوده‌اند.
وی با بیان عدم توجه ایران به افکار عمومی مردم آمریکا و گروه‌هایی که می‌توانند در افکار عمومی تأثیر بگذارند گفت: سیاست عمومی ما نسبت به آمریکا دچار چالش است. تمرکز بر افکار عمومی مردم آمریکا یکی از راه‌حل‌های مسائل میان ایران و آمریکا است.
او دوباره با اشاره به پژوهش انجام شده در ایران در مورد افکار اندیشکده‌های آمریکایی گفت: در واقع این گروه ۱ و ۲ هستند که در سیاست‌گذاری تأثیر دارند و این روند ادامه دارد و تغییر محسوسی در آن دیده نمی‌شود. وی در پاسخ به این سوال که آیا سیاست امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران به همین صورت ادامه پیدا خواهد کرد؟! گفت: خیر. چون آمریکا کشوری رو به افول است و به تدریج صورت مسئله در حال پاک شدن است. او برای توضیح بیشتر گفت: ترکیه و برخی کشورهای اروپایی زمانی ابرقدرت بودند. مثلاً پرتغال در قرن ۱۶ ادعای ابرقدرتی داشت و تا خلیج فارس هم پیش آمدند. اسپانیا در قرن ۱۷، فرانسه در قرن ۱۸، و انگلیس در قرن ۱۹ ادعای ابرقدرتی داشتند. آمریکا نیز در قرن بیستم مدعی ابرقدرتی بود ولی زمانی که افول تکمیل شود آمریکا جایگاه خود را از دست خواهد داد.
دکتر ایزدی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: مسیری که جمهوری اسلامی در ۴ سال گذشته طی کرد چاره دیگری در برابر اندیشکده‌های آمریکایی نبوده است. در برابر اندیشکده‌های ضد ایرانی، اقدامات ایران در واقع دفاع از ایران بوده است تا بتواند پابرجا بماند.
نشست دوم از ساعت ۱۵:۳۰-۱۴
در این نشست مدیر گروه فکر معاصر مرکز اسلامی و مطالعات استراتژیک، دکتر هادی بیگی، در سخنرانی خود با عنوان «فکر معاصر عربی و دیالکتیک میان این فکر عربی و انقلاب اسلامی» گفت: ایده انقلاب اسلامی محرک جهان اسلام برای عبور از دوگانه عربی تخلف و تقدم یعنی توسعه و عقب ماندگی بود. وی درباره دیگر تأثیرات انقلاب اسلامی بر جهان عرب افزود: ایده انقلاب اسلامی باعث شد جامعه عرب اعتماد به نفس خود را بازیابد و آمادگی مخالفت با غرب و افکار متفاوت را در خود احساس کند. دوگانۀ تخلف و تقدم جای خود را به هویت و اصالت داد.
به اعتقاد وی یکی از اشکالات ما این بوده است که با فکر معاصر عربی گفتگو نکرده‌ایم. این فکر یک جغرافیای ناشناخته است. او دلیل آن را عدم آشنایی به زبان عربی عنوان کرد و گفت: دلیل تحریف انقلاب از طرف رسانه‌های عربی هم همین عدم گفتگوی ماست. اکثر متفکران عرب، ایده جمهوری اسلامی را به تاریخ محقق جمهوری اسلامی تقلیل داده‌اند.
دکتر بیگی در پایان تصریح کرد: ما با فکر معاصر عربی گفتگو نمی‌کنیم و این قلمرو، ناشناخته مانده است. همین ناشناخته بودن باعث شده است اطلاعات متفکران درجه یک در مورد جمهوری اسلامی و مبانی فکری آن همان اطلاعات روزنامه‌ای باشد.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، دکتر عباس خامه‌یار، در سخنرانی خود با عنوان «بازتاب انقلاب اسلامی در آثار اندیشمندان جهان عرب» معتقد بود صحبت در این مورد وقت بیشتری را می‌طلبد ولی با مروری اجمالی گفت: انقلاب اسلامی ایران نمود بیداری و توجه تئوریک و سیاسی به جنبش‌های احیاگرانه اسلامی بود و مخاطبان اندیشمند جهان عرب را به تفکر واداشت. انقلاب اسلامی از نظر آنها اولین انقلاب ضد مفاهیم غربی قلمداد شده است.
وی در ادامه به مواردی در نظام سیاست خارجی شاهنشاهی اشاره کرد که موجب نارضایتی جهان عرب شده بود و گفت: آنها حضور شاه در پیمان بغداد و ناتو، حضور مستشاران آمریکایی در ایران، حمایت شاه ایران از رژیم صهیونیستی، کمک شاه به دشمنان اعراب، اقدامات شاه در جهت اسلام‌زدایی در منطقه و غیره را برنمی‌تابیدند. این اقدامات به شدت مورد توجه اندیشمندان عرب بود و واکنش آنها را برانگیخت.
به بیان خامه‌یار انقلاب اسلامی از منظر اندیشمندان عرب واکنشی در برابر غرب بود. آنان در مطالعات خود با اشاره به شرایط حکومت شاهنشاهی ایران، انقلاب اسلامی را باعث سرنگونی شاه به عنوان قدرت منطقه‌ای و به عنوان یک قدرت بزرگ نظامی می‌دانند. فروپاشی سیستم فسق و فجور به دست انقلاب اسلامی از نظر مذهبیون همه کشورهای اسلامی بسیار شگفت انگیز بوده است. شعارهای انقلاب اسلامی درباره اتحاد، اخوت اسلامی، نه‌شرقی و نه‌غربی و حمایت جانانه انقلاب از جنبش های فلسطین نیز کاملاً نو و قابل توجه اندیشمندان عرب است.
وی تصریح کرد: انقلاب اسلامی ایران برای جامعه عرب انقلابی جدید بود و مورد استقبال و دفاع آنها واقع شده است. او با بیان مطالب و نوشتارهای روشنفکران عرب گفت: آنان اندیشه‌های انقلاب اسلامی را بازتاب داده و ایران و امام را اسطورۀ نجات دهنده خود معرفی کرده‌اند و خود را مدیون آن می‌دانند. ایده‌های امام در مورد فلسطین برای آنان بسیار جالب بوده و انقلاب اسلامی ایران را فضایی برای برقراری حکومتی مطابق با اصول سیاسی اسلام قلمداد کرده‌اند.
نشست سوم ۱۷ – ۱۵:۴۵
اولین سخنران این نشست رئیس مرکز اسلامی امام علی علیه‌السلام در وین، حجت الاسلام و المسلمین محمود منتظری مقدم، بود. وی در ابتدای سخن، از طرف خود و شیعیان اتریش ایام دهه فجر را به کارکنان جهاد دانشگاهی و مخاطبان تبریک گفت.
او از انقلاب اسلامی ایران به عنوان نوع خاصی از تحول سیاسی و اجتماعی نام برد و ویژگی منحصربه‌فرد آن را اسلامی بودن ذکر کرد و گفت: هدف انقلاب، رسیدن به وضعیت مطلوب بود. این انقلاب به بیان وی تغییر و تحولاتی در ذهنیت و آرمان‌های شیعیان ایجاد کرد به طوریکه قبل از انقلاب اسلامی شیعیان خارج از مرزها، اسلام را مجموعه‌ای از آموزه‌ها در قلمرو اخلاق، اعتقادات و احکام در حوزه فردی انسانها می‌دانستند. ولی امروزه شیعیان اتریش به اسلام با دید الهیات زندگی فردی و اجتماعی می‌نگرند. در حال حاضر از نظر آنها اسلام، مجموعه فکری مترقی سرشار از معنویت و عقلانیت و پیام‌دار آزادی و رهایی و برابری برای انسانها است.
به بیان منتظری مقدم، آنان تا آن زمان با انقلابی بزرگتر از انقلاب کبیر فرانسه روبرو نشده بودند. از دیدگاه آنها اسلام می‌تواند جامع و آموزه‌هایی برای زندگی معنوی و پست مدرن داشته باشد و نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انسان را تأمین کند. نوع خاصی از امید در اندیشه این مردمان شکل گرفته است و نگاهی کنجکاوانه و محققانه به همه زوایای انقلاب اسلامی دارند و درباره آن مطالعه می‌کنند.
وی در پایان این نگاه جدید شیعیان اتریش به اسلام را مرهون انقلاب اسلامی و تعالیم متبلور و تابناک بنیانگذار این انقلاب و رهبری معظم انقلاب عنوان کرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، از دیگر سخنرانان این نشست بود. به عقیده وی یکی از مخاطبان انقلاب اسلامی، انسان و دو مخاطب دیگر ادیان و اسلام است.
او ادامه داد: همه غیرمسلمانان در سراسر جهان صدای جدید را که مخاطب آن انسان بوده است را درک کردند. مثلاً اگر به محور سخنان پاپ دقت کنیم نگرش آنها به جهان انسان و پیروانشان کاملاً متفاوت شده است و مهمتر اینکه نگرش آنها به سیاست نیز عوض شده است و اصلاً برای این نقش جدیدی قائل شدند.
به بیان وی جامعه‌شناسان غربی معتقدند انقلاب اسلامی یک نقطه تحول در ادیان بوده است. امام افکار را روشن کرد و به نتیجۀ آن هم رسید. الگوی امام جریان گستردۀ مبتنی بر آزادی‌بخشی و روشنفکری بود.
او یادآور شد: مفهوم انقلاب به معنای دگرگونی، از زمان افلاطون مطرح بوده است. ولی امام آن را به یک مفهوم درست تبدیل کرد. اعتصاب به جای کشتن و خونریزی، تعطیلی، مقاومت منفی، روشنگری و سپس پیروزی را مطرح کرد. گاندی هم این الگو را در هند ایجاد کرده است.
وی در پایان تأکید کرد: انقلاب چین، روسیه، فرانسه و غیره برای کشور خودشان بود ولی انقلاب ایران برای جهان بود. آنچه امام انجام داد عملکردی استثنایی متکی بر معیارها و ارزشهای انسانی بود.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب، دکتر حمید شهریاری، به عنوان سخنران پایانی یادآور شد انقلاب در بستر حکومت پادشاهی رخ داد که همراه با استکبار جهانی در ایران حکومت می‌کرد. شاه و همدستان او به عنوان اهرم فشار بر امت اسلامی عمل می‌کردند. به بیان وی پس از انقلاب احساس مثبتی در جان اسلام و مجموعه‌ای از موسسات و نهادهای مدنی ایجاد شد و این احساس موجب حمایت آنها از انقلاب شد. حمایت انقلاب اسلامی از مردم فلسطین نیز باعث شد که امت اسلامی جهان از آن حمایت کند.
به عقیده وی بعد از انقلاب ده مرحله اتفاق افتاد که از آن جمله احساس مثبت اندیشمندان، ایجاد رغبت و گرایش به تفکر شیعی به طوری که نام سید حسن نصرالله در بین اعراب گسترده شد، ضدیت با شیعه ایرانی و ایجاد تفرقه میان شیعه و سنی توسط مراکزی چون الاطهر و استفاده استکبار جهانی از این بستر، جلوگیری از پیشرفت نظریه ولایت و گام هشتم، طراحی نظریه بدیل برای نظریه ولایت را می‌توان نام برد.
او توضیح داد: نظریه ولایتی که شیعی باشد و ایجاد خلافت کند می‌تواند در جهان اسلام طرفدار پیدا کند. نظریه خلافت داعشی نیز بر این مبنا تأسیس شد و دو ویژگی داشت. یکی قابلیت مقابله با نظریه ولایت و دیگری ایجاد چهره کریه از اسلام در اذهان دنیا.
گام نهم به بیان وی شکاف میان اهل سنت و گرایش به سوی کتب شیعی است. او سپس ابراز امیدواری کرد گام نهم به گام دهم بیانجامد و آن حرکت به سوی امت واحده اسلامی و تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی است.
کلیدواژه ها: انجمن ایرانی مطالعات جهان | بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان |
مطالب مشابه
دفعات مشاهده: 58 بار |
دفعات چاپ: 24 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
