انجمن ایرانی مطالعات جهان

چهل‌وسومین نشست کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی‌شدن جهان برگزار شد. این نشست با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان با عنوان «مصرف نیابتی در اینستاگرام: جستاری انتقادی درباره کاربران ایرانی» با سخنرانی دکتر احسان شاه‌قاسمی، عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران، در روز دوشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۰۰ الی ۱۹:۳۰ به‌صورت مجازی در کانال اینستاگرام کرسی برگزار شد.

دکتر شاه‌قاسمی با بیان اینکه «در سال‌های گذشته اینستاگرام به‌دلایل مختلف، از جمله حذف رقبا و پشتیبانی نیرومند فیسبوک از آن، همچنین ویژگی‌های درونزاد پلتفرمی آن در ایران گسترش زیادی پیدا کرده است»، برآورد کرد که به‌تنهایی بیش از نیمی از پهنای باند ایران به اینستاگرام اختصاص دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کاربران ایرانی به نمایش‌های فریبنده از شکوه و مصرف‌گرایی سلبریتی‌ها در برگه‌های خود علاقه‌ای غیرطبیعی نشان می‌دهند. وی به بررسی دلایل این علاقه فزاینده پرداخت و این سؤال مطرح کرد که: «چرا باید کسی به فرست‌هایی که سلبریتی‌ها از زندگی لوکس خود منتشر می‌کنند علاقه داشته باشد و با دیدن آن و غبطه‌خوردن به آن زندگی‌های لوکس، خودش را شکنجه بدهد؟»

در این سخنرانی توضیح داده شد که مردم روشی به نام «مصرف نیابتی» را اختراع کرده‌اند که در آن به خود امکان می‌دهند تا به‌صورت نیابتی و از سوی سلبریتی محبوبشان آن زندگی لوکس و باشکوه را «مصرف» کنند. مصرف نیابتی نیازمند حل‌شدن کاربر در سلبریتی محبوب اوست، به نحوی که بتواند تصور کند که لذتی که سلبریتی می‌برد، لذتی است که خودش می‌برد.