| تاریخ ارسال: 1401/11/27 |
نشست «اخبار جعلی؛ ملاحظات فردی و اجتماعی» برگزار شد
پنجاه و سومین نشست کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی؛ دو فضایی شدن جهان، در روز ۲۵ بهمن ماه ۱۴۰۱ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان برگزار شد. سخنران این نشست، عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دکتر احسان شاه قاسمی، بود.
پنجاه و سومین نشست کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی؛ دو فضایی شدن جهان، در روز ۲۵ بهمن ماه ۱۴۰۱ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان برگزار شد. سخنران این نشست، عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دکتر احسان شاه قاسمی، بود.
او در ابتدای سخنرانی خود با عنوان اخبار جعلی؛ ملاحظات فردی و اجتماعی، ضمن خیرمقدم به حضار در تعریف اخبار جعلی به نقل از دنتیت (۲۰۱۷) گفت: اخبار جعلی اتهامی است که می‌گوید یک داستان یا خبری گمراه‌کننده است. وی به نقل از کلاین و وولر (۲۰۱۷) آن را انتشار آنلاین آگاهانه یا عمدی جمله‌های غلط به منزله واقعیت عنوان کرد. سپس در تعریفی دیگر به نقل از گلفرت (۲۰۱۸)، اخبار جعلی را ارائه عمدی ادعاهای غلط یا گمراه‌کننده به منزله خبر بیان کرد که در آن ادعاها بر پایه خود گمراه‌کننده هستند. شاه قاسمی وجه مشترک بین همه آنها را گمراه‌کننده بودن خبر جعلی دانست و ادامه داد: دو پژوهشگر روس، سوخودولوف و بیچکووا (۲۰۱۷) تعریف متفاوتی دارند و معتقدند خبر جعلی خبری است که به لحاظ سبکی همانند یک خبر واقعی نوشته شده است در حالی که بخشی یا همه آن دروغ است. سپس وی با اشاره به تاریخچه اخبار جعلی گفت: برای نخستین بار در دهه ۱۶۴۰ نشریات مسلکی در انگلستان در جریان رقابت با یکدیگر و مخالفت‌جویی با حکومت شروع به انتشار اخبار جعلی کردند. او در این باره زمین لرزۀ سال ۱۷۵۵ پرتغال را مثال زد که هزاران نفر را به کام مرگ فرو برد و اخبار جعلی بسیاری برای آن منتشر شد.
به بیان دکتر شاه قاسمی مخاطبان و طرف‌ها، هدف‌های مختلفی برای اخبار داشتند و بنابراین یک روزنامه‌نگار اغلب نمی‌توانست بدون آزردن یک طرف، طرف دیگر را خشنود کند. او سپس به ذکر نمونه‌ای از این دست پرداخت و گفت: مثلاً بنجامین فرانکلین باش نوه بنجامین فرانکلین در سال ۱۷۹۰ روزنامه او را به ارث برد. در یک دهه بعد علیه دولت پرزیدنت جان آدامز مطلب نوشت و نسخه‌های بسیاری فروخت. او با این کار حزب آدامز را خشمگین کرد و کار تا جایی بالا گرفت که نقش بسیار مهمی در ویرانی حزب سیاسی فدرالیست ایفا کرد. اگرچه اصطلاح اخبار جعلی در سده هجدهم به کار نمی‌رفت ولی، احتمالاً کسانی که هوادار حذف فدرالیست بودند داستان‌های باش را جعلی می‌دانستند و او را نه یک روزنامه نگار خوب بلکه یک آدم خطاکار سیاسی قلمداد می‌کردند. سپس تأکید کرد: تا پایان سده نوزدهم روزنامه‌ها برای آدم‌هایی با جهت‌گیری‌های سیاسی خاص جذاب بودند. در آغاز سده نوزدهم در آمریکا اخبار جعلی رونق یافت. و در سال ۱۸۳۵ نشریه دسان تصویری از کوهستان و رودخانه میان آن و موجوداتی شبیه زنان و مردان پرنده منتشر کرد و ادعا کرد که این تصاویر متعلق به کره ماه است. بنا به اظهارات وی نیمه دوم سدۀ نوزدهم شاهد گسترش شدید صنعت روزنامه‌نگاری بود. به بیان وی به طور کلی روزنامه‌نگاران بخش جذابی از اخبار را انتخاب کرده و یا آن را شگفت‌انگیزتر جلوه می‌دهند. او در بیان تاریخچۀ رونق اخبار جعلی افزود: فئودال‌ها و پادشاهان کم کم به صنعت اخبار جعلی روی آوردند و امروزه بیشتر اخبار جعلی در ویکی پدیا منتشر می‌شوند چون موثرترین روش برای گسترش اخبار جعلی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران سپس به اشتباه رایج عموم مردم اشاره کرد و گفت: جامعه به جای مطالعۀ کتاب و تاریخ به اخبار رسانه‌ها بسنده کرده و به جامعه ناآگاه تبدیل شده‌اند. به خصوص زمانی که شبکه‌های اجتماعی و شهروند_خبرنگاران رونق یافتند و دلیل آن پایین بودن سواد رسانه‌ای در میان مردم است. وی در بیان انواع خبرهای جعلی به نقل از ملینا و همکارانش (۲۰۲۱) آن را به هفت مورد تقسیم کرد و به این صورت برشمرد: تفسیر، نظر و مقاله وارده؛ کژ گزارش؛ محتوای قطبی شده یا جنجال گرا؛ شهروند خبرنگاری؛ طنز؛ اطلاعات اقناعی و اخبار غلط.
شاه قاسمی سپس به ذکر مثال‌هایی در توضیح هر یک از موارد پرداخت و در پایان توصیه کرد قبل از باور خبر باید ساختار و اعتبار بنگاه رسانه‌ای آن را بررسی کرده و بهتر است به این نکته توجه داشت که آن خبر در جای دیگر نیز تأیید شده باشد. بنا به اظهارات او توییچ ظرفیت جدیدی را به صنعت فرهنگی اضافه کرد و شناخت این ظرفیت‌ها در دست کشورهای توسعه‌یافته‌ای چون آمریکا و ژاپن است که بخش وسیعی از صنایع فرهنگی در دست آنهاست و می‌توانند با طراحی پلتفرم منطقه‌ای به منافع جهانی برسند. و این برای کشوری با جمعیت انبوه امتیاز محسوب می‌شود.
وی با پرداختن به وضعیت ایران در این زمینه گفت: با وجود تلفن‌های هوشمند و نسل چهارم و پنجم اینترنت، بازی‌های دیجیتالی دنبال و جمعیت بزرگی وارد جمعیت گیمرها شده‌اند. وی در پایان به بیان محدودیت‌های موجود در ایران پرداخت و پیشنهاد داد با توجه به محدودیت‌ها بهتر است پلتفرمی متناسب با ملاحظات فرهنگی کشور طراحی شود تا بتوانیم با وجود جمعیت گیمرها در ایران بهره‌برداری‌های لازم انجام شود. کار با پلتفرم بومی بسیار آسانتر و متناسب با شرایط بانکی ایران خواهد بود. وی تاکید کرد: در سیاست‌گذاری فرهنگی بهتر است ظرفیت زیادی را برای بازی‌های دیجیتال قائل شویم تا با استفاده از این ظرفیت به اهداف فرهنگی و اجتماعی برسیم.
به بیان دکتر شاه قاسمی مخاطبان و طرف‌ها، هدف‌های مختلفی برای اخبار داشتند و بنابراین یک روزنامه‌نگار اغلب نمی‌توانست بدون آزردن یک طرف، طرف دیگر را خشنود کند. او سپس به ذکر نمونه‌ای از این دست پرداخت و گفت: مثلاً بنجامین فرانکلین باش نوه بنجامین فرانکلین در سال ۱۷۹۰ روزنامه او را به ارث برد. در یک دهه بعد علیه دولت پرزیدنت جان آدامز مطلب نوشت و نسخه‌های بسیاری فروخت. او با این کار حزب آدامز را خشمگین کرد و کار تا جایی بالا گرفت که نقش بسیار مهمی در ویرانی حزب سیاسی فدرالیست ایفا کرد. اگرچه اصطلاح اخبار جعلی در سده هجدهم به کار نمی‌رفت ولی، احتمالاً کسانی که هوادار حذف فدرالیست بودند داستان‌های باش را جعلی می‌دانستند و او را نه یک روزنامه نگار خوب بلکه یک آدم خطاکار سیاسی قلمداد می‌کردند. سپس تأکید کرد: تا پایان سده نوزدهم روزنامه‌ها برای آدم‌هایی با جهت‌گیری‌های سیاسی خاص جذاب بودند. در آغاز سده نوزدهم در آمریکا اخبار جعلی رونق یافت. و در سال ۱۸۳۵ نشریه دسان تصویری از کوهستان و رودخانه میان آن و موجوداتی شبیه زنان و مردان پرنده منتشر کرد و ادعا کرد که این تصاویر متعلق به کره ماه است. بنا به اظهارات وی نیمه دوم سدۀ نوزدهم شاهد گسترش شدید صنعت روزنامه‌نگاری بود. به بیان وی به طور کلی روزنامه‌نگاران بخش جذابی از اخبار را انتخاب کرده و یا آن را شگفت‌انگیزتر جلوه می‌دهند. او در بیان تاریخچۀ رونق اخبار جعلی افزود: فئودال‌ها و پادشاهان کم کم به صنعت اخبار جعلی روی آوردند و امروزه بیشتر اخبار جعلی در ویکی پدیا منتشر می‌شوند چون موثرترین روش برای گسترش اخبار جعلی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران سپس به اشتباه رایج عموم مردم اشاره کرد و گفت: جامعه به جای مطالعۀ کتاب و تاریخ به اخبار رسانه‌ها بسنده کرده و به جامعه ناآگاه تبدیل شده‌اند. به خصوص زمانی که شبکه‌های اجتماعی و شهروند_خبرنگاران رونق یافتند و دلیل آن پایین بودن سواد رسانه‌ای در میان مردم است. وی در بیان انواع خبرهای جعلی به نقل از ملینا و همکارانش (۲۰۲۱) آن را به هفت مورد تقسیم کرد و به این صورت برشمرد: تفسیر، نظر و مقاله وارده؛ کژ گزارش؛ محتوای قطبی شده یا جنجال گرا؛ شهروند خبرنگاری؛ طنز؛ اطلاعات اقناعی و اخبار غلط.
شاه قاسمی سپس به ذکر مثال‌هایی در توضیح هر یک از موارد پرداخت و در پایان توصیه کرد قبل از باور خبر باید ساختار و اعتبار بنگاه رسانه‌ای آن را بررسی کرده و بهتر است به این نکته توجه داشت که آن خبر در جای دیگر نیز تأیید شده باشد. بنا به اظهارات او توییچ ظرفیت جدیدی را به صنعت فرهنگی اضافه کرد و شناخت این ظرفیت‌ها در دست کشورهای توسعه‌یافته‌ای چون آمریکا و ژاپن است که بخش وسیعی از صنایع فرهنگی در دست آنهاست و می‌توانند با طراحی پلتفرم منطقه‌ای به منافع جهانی برسند. و این برای کشوری با جمعیت انبوه امتیاز محسوب می‌شود.
وی با پرداختن به وضعیت ایران در این زمینه گفت: با وجود تلفن‌های هوشمند و نسل چهارم و پنجم اینترنت، بازی‌های دیجیتالی دنبال و جمعیت بزرگی وارد جمعیت گیمرها شده‌اند. وی در پایان به بیان محدودیت‌های موجود در ایران پرداخت و پیشنهاد داد با توجه به محدودیت‌ها بهتر است پلتفرمی متناسب با ملاحظات فرهنگی کشور طراحی شود تا بتوانیم با وجود جمعیت گیمرها در ایران بهره‌برداری‌های لازم انجام شود. کار با پلتفرم بومی بسیار آسانتر و متناسب با شرایط بانکی ایران خواهد بود. وی تاکید کرد: در سیاست‌گذاری فرهنگی بهتر است ظرفیت زیادی را برای بازی‌های دیجیتال قائل شویم تا با استفاده از این ظرفیت به اهداف فرهنگی و اجتماعی برسیم.
کلیدواژه ها: انجمن ایرانی مطالعات جهان | کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی | ؛ دکتر احسان شاه قاسمی |
مطالب مشابه
دفعات مشاهده: 205 بار |
دفعات چاپ: 31 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
