انجمن ایرانی مطالعات جهان

دکتر روح‌الله حسینی، مدیر مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا، در آغاز نشست، ضمن اشاره به کتاب دفاعیه یک ریاضیدان، به نقل از هاردی، نویسنده اثر گفت: «اگر خواسته من، به‌عنوان یک ریاضیدان، این بوده باشد که به زندگی راحت و آسوده‌ای دست یابم، به خواست خود رسیده‌ام. اما اگر خواسته‌های افرادی که برای مثال با شرط‌بندی امرا معاش می‌کنند نیز همین بوده باشد، آن‌ها نیز به خواسته خود دست‌یافته‌اند. تفاوت ما تنها در این است که چقدر به غنای این جهان افزوده‌ایم.» دکتر حسینی افزود، پژوهش علمی فعالیتی است که به غنای جهان می‌افزاید و پژوهشگر کسی است که با افزودن به این غنا، مرزهای جهان را گسترش می‌دهد. وی با بیان این مقدمه به معرفی دکتر بختیاری پرداخت و اداره نشست را به وی سپرد.

دکتر بختیاری، سخنرانی خود را با این توصیه به دانشجویان آغاز کرد که نخست بدانید رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کنید چه هست و چه نیست؛ منابع خوب رشته خود را بشناسید، و بدانید که درباره چه پژوهش کنید و درباره چه پژوهش نکنید. دکتر بختیاری درهای اطلاعات روز دنیا را به روی دانشجویانی گشوده دانست که دو درس خود را جدی بگیرند: نخست زبان تخصصی و دوم روش تحقیق.

وی در بیان اهمیت روش تحقیق گفت تحقیق نیز مانند هر چیز دیگری چنانچه درست بسته‌بندی و عرضه شود، خواهان خواهد یافت و این میسر نیست جز با بهره‌مندی از روش تحقیق و دانستن اینکه چگونه خوب بخوانیم.

دکتر بختیاری افزود ورود دانشجویان به دانشگاه باید از کتابخانه و بخش مرجع آغاز شود. مراجع از آن نظر اهمیت دارند که نخست، مراجع را مراجع می‌نویسند، لذا بار علمی و اطلاعاتی آن بالاست؛ دوم، با مطالعه مراجع حدود و ثغور تحقیق برای محقق آشکار می‌شود. وی تأکید کرد کتاب‌های مرجع باید کتاب‌های بالینی ما باشد.

وی با اشاره به رشد سریع تکثیر علم در جهان، در روند تولید علم بر دو مقوله نوشتار علمی (academic writing) و ویژگی‌های آن و رعایت دقیق حق تألیف و مرجع‌دهی در نوشتار علمی تأکید کرد. همچنین، مسیر حرکت دانشجویان تحصیلات تکمیلی را به صورت زیر ترسیم کرد و بر رعایت ترتیب آن صحه گذاشت: کتابخانه، مراجع، چه کتاب‌هایی بخوانیم، چه مقاله‌ها و پایان‌نامه‌هایی بخوانیم. وی تفاوت دانشگاه با مراکز آموزشی را در این دانست که دانشگاه محل تولید علم است. همچنین، ارائه تعریف علمی را نیازمند خرمندی دانست و آن خردمندی با مطالعات سطحی حاصل نمی‌شود.

دکتر بختیاری کتابخانه‌های غنی داخلی را کتابخانه ملی ایران، کتابخانه مجلس، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، و کتابخانه ملک معرفی کرد. وی به استفاده از کتاب‌های کاغذی در کنار کتاب‌های دیجیتال دانشکده تأکید داشت. همچنین، از غول‌های نشر کتاب‌های مرجع و کتاب‌های علمی نام برد: جان‌وایلی، الزویر، آکسفورد، شیکاگو، راتلج، کمبریج، و مک‌میلان و به دانشجویان توصیه کرد دایره‌المعارف‌های مربوط به رشته خود را در دقیق بشناسند.

در ادامه نیز به معرفی چند سایت مفید پرداخت:

https://conferencealerts.com/

سایت برای یافتن کنفرانس‌های مرتبط

https://www.indeed.com/

سایت برای یافتن فرصت‌های پژوهشی خوب

https://www.dart.eu/

سایت معرفی تحقیقات سایر دانشجویان در کشورهای اروپایی برای یافتن سوژه‌های پژوهشی و آشنایی با روش پژوهش همسالان

https://www.loc.gov/

سایت کتابخانه کنگره آمریکا

http://www.arciv.org/

آرشیوی از کتاب‌های دیجیتالی که تاریخ مصرف نسخه کاغذی آن گذشته است.

همچنین، به جستجوی کتاب‌‌های دیجیتال در سایت google books و جستجوی کتاب‌های مرجع در سایت آمازون تأکید کرد.

دکتر بختیاری اهم کتاب‌های مرجع را به چند دسته زیر تقسیم کرد: دایره‌المعارف‌ها و فرهنگ‌ها (برای یافتن حدود و ثغور برای شروع پژوهش)، کتاب‌های همراه یا راهنما (guide or companion books) که در کنار کتاب‌های درسی مهم است، و hand book که درک بهتری از مطلب را فراهم می‌آورد.

وی به دانشجویان توصیه کرد اسناد رشته خود را به‌خوبی بشناسند. همچنین، در کتابخانه به مطالعه بپردازند که هم محل مطالعه و مناسب‌تر از خانه و به دور از گوشی‌های همراه است و هم با دیدن مطالعه‌کنندگان به‌وجد خواهند آمد و بیشتر خواهند خواند. وی قدرت هر دانشکده و دانشگاهی را در میزان تولید علم آن دانست که باعث تشویق مسئولان به تقویت هر چه بیشتر منابع علمی آن دانشکده یا دانشگاه خواهد انجامید.

در پایان نشست پرسش و پاسخ برگزار شد.