| تاریخ ارسال: 1403/10/29 |
«چشم انداز روابط ترکیه و آمریکا در دوره ترامپ و تاثیر آن بر ایران»
ششمین نشست از سلسله نشست های راهبردی با عنوان «چشم انداز روابط ترکیه و آمریکا در دوره ترامپ و تاثیر آن بر ایران» در روز شنبه ۱۵ دی ماه ۱۴۰۳ با مدیریت دکتر رضا دهقانی، دانشیار گروه مطالعات غرب آسیا و آفریقای دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
ششمین نشست از سلسله نشست های راهبردی با عنوان «چشم انداز روابط ترکیه و آمریکا در دوره ترامپ و تاثیر آن بر ایران» در روز شنبه ۱۵ دی ماه ۱۴۰۳ با مدیریت دکتر رضا دهقانی، دانشیار گروه مطالعات غرب آسیا و آفریقای دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
پژوهشگر ارشد مطالعات ترکیه در مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، دکتر سید اسدالله اطهری، اولین سخنران این نشست بود. او جابجایی قدرت در ایالات متحده را همیشه برای ایران بسان یک زلزله سیاسی توصیف کرد و گفت: با آمدن ترامپ بسیاری از کشورهای همسایه، ایران را دولتی غیرمشروع و یاغی در معرض هدف ایالات متحده قرار دادند. در این انتخابات علی رغم تبلیغات اسرائیل علیه ایران و نسبت دادن ترورها به این کشور، ایران این اتهامات را نپذیرفت.
او وضعیت روابط آمریکا و ترکیه را به این صورت برشمرد: تحریم ترکیه برخلاف فرستادن پیام اردوغان به ترامپ در دوره اول، منع ساخت قطعات اف ۳۵ توسط ترکیه که در زمان بایدن به سمت ساخت اف ۱۶ حرکت کردند، همچنین افزایش تعرفه برای قطعات تولیدی ترکیه. حتی بایدن هم پس از ترامپ به صورت دموکراتیک خواهان تغییر اردوغان بود و او را به دلیل عدم پیوستن به رژیم علیه روسیه به جلسات ۲۰۲۱ دعوت نکرد.
سپس وی به روابط آمریکا و ترکیه در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ پرداخت و گفت: ترکیه تنها متحد ناآرام آمریکا است. روابط شخصی ترامپ و اردوغان شاید باعث حل و فصل مشکلات دو کشور شود. مهم‌ترین اختلاف آمریکا و روسیه وجود نیروهای کرد در سوریه است. نقش ترکیه در روابط روسیه و اوکراین حائز اهمیت است. او در بیان دلیل این اهمیت گفت: ترکیه تنها کشوری است که مورد اعتماد روسیه و اوکراین است. اگر ترامپ بخواهد مشکل را حل کند باید از طریق ترکیه عمل کند. چون نقش ترکیه در منطقه افزایش پیدا کرده است. مورد دیگری که باعث اختلاف آمریکا و ترکیه خواهد شد مربوط به دیدگاه اردوغان در مورد اسرائیل است. دیدگاه ترکیه به اسرائیل حقوقی است. از حماس در ترکیه استقبال شده است. کرانه باختری را هم قصد دارد ضمیمه کند. این شک وجود دارد که آیا اردوغان از سیاست پاکسازی قومی و الحاقی نتانیاهو حمایت خواهد کرد. از نظر دکتر اطهری دو مورد دیگر اختلاف آمریکا و ترکیه، سیستم دفاعی اس ۴۰۰ و جنگنده‌های اف ۳۵ هستند.
او در پایان ضمن برشمردن عناصر امنیت ملی ایران نظیر تغییر نظام سیاسی در ایران، تمامیت ارضی، و رفاه اقتصادی گفت: ترکیه می‌تواند بر آنها تاثیر داشته باشد. در مورد مسائل اقتصادی، نفت، و انرژی ترکیه هم فرصت و هم تهدید است. وی در پایان تاکید کرد: باید مراقب عناصر افراطی باشیم تا دو کشور ایران و ترکیه مقابل یکدیگر قرار نگیرند. البته خاطر نشان کرد: موانع داخلی در ترکیه وجود دارند که باعث می‌شود ترکیه بر علیه ایران حرکتی انجام ندهد.
دکتر زینب قاسمی، دانشیار گروه مطالعات آمریکای شمالی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، سخنران بعدی نشست به دو فاکتور برای بررسی روابط ترکیه و آمریکا اشاره کرد: ۱. افکارسنجی مردم ترکیه در مورد ایالات متحده و قدرت‌های بزرگ و ۲. وضعیت اقتصادی ترکیه.
او در ادامه گفت: از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۴ ایالات متحده در بین مردم ترکیه از محبوبیت پایینی برخوردار است. وی در مورد ترکیه توضیح داد: بدهی خارجی این کشور به شدت بالا و در حال حاضر ۵۱۲ میلیارد دلار است و تحریم احتمالی ترکیه باعث آسیب پذیری این کشور می شود. ترکیه مرکز انرژی در حال ظهور در منطقه و عضو فعال سازمان‌های بین‌المللی است.
او ضمن اشاره به شعار‌های انتخاباتی ترامپ نظیر پایان جنگ در خاورمیانه و اوکراین، اعمال اصلاحات داخلی، توجه به امنیت مرزها و چالش‌های ناخواسته و اجتماعی، و تمرکز سیاست خارجی بر چین گفت: ترامپ در دوره قبل بلافاصله بعد از کودتا در ترکیه بر سرکار آمد. در آن دوره نیروهای ایالات متحده از سوریه خارج شده بودند که مورد انتقاد اعضای کنگره قرار گرفت. در ۶ ژانویه ۲۰۱۹ مشاور امنیت ملی جان بولتون شرایطی را برای خروج نیروها اضافه و اعلام کرد تا زمانی که داعش ریشه کن نشود و ترکیه تضمین نکند که نیروهای کرد به آمریکا حمله نکنند در سوریه باقی خواهد ماند.
وی چالش‌های پیش روی ترکیه و ایالات متحده را به این صورت برشمرد: سوریه، گروه‌های کرد، تعریف و روایت سازی متفاوت ترکیه و ایالات متحده از PKK, YPG/PYD،نفت، روابط ترکیه و اسرائیل در سوریه. سپس در مورد رابطه ترکیه و اسرائیل در سوریه و تاثیر آن بر روابط ترکیه و ایران گفت: بر اساس یک نظرسنجی ( آردا ) ۶۰.۳ درصد از مردم ترکیه خواستار بایکوت اسرائیل هستند. اردوغان تلاش دارد تا تصویری از دولت خود به عنوان مدافع فلسطینیان ایجاد کند. حذف تجارت با اسرائیل، حفظ موضع طرفدار فلسطین برای جلب رضایت پایگاه سیاسی خود نیز از دیگر موارد است.
او در پاسخ به این سوال که آیا ترکیه می‌خواهد جایگزین ایران در سوریه شود گفت: ترکیه با اسلام سنی افکار بیشتری را می‌تواند جلب کند. غرب‌گرا بودن ترکیه جذابیت بیشتری دارد. رابطه نزدیک YPG با اسرائیل نیز موثر خواهد بود.
دکتر قاسمی تیم انتخابی ترامپ را در بحث اسرائیل بسیار محافظه‌کار توصیف کرد و افزود: دیدگاه ضد روس ندارند. سپس در جمع‌بندی گفت: سرعت تغییرات و موضوعات متعدد در منطقه زیاد است و پیش بینی را مشکل می‌کند. تاریخ و جغرافیای ترکیه این کشور را به عنوان پلی برای ارتباط با اروپا، آفریقا، انتقال انرژی و محوریت در بسیاری از درگیری‌های منطقه کرده است. ترامپ نسبت به دور اول تغییر کرده است و دیدگاه تمدنی به ترکیه نسبت به ترکیه دارد. ترکیه نیز خود را در تقابل با تمدن غربی می‌داند. وی در پایان خاطرنشان کرد: تجربه دوره قبل نشان داد روابط شخصی برای بهتر شدن وضعیت مثبت نبوده و ترکیه نیز بر معامله‌گر بودن شخصیت ترامپ حساب باز کرده است.
دکتر رحمت حاجی مینه، دانشیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، در ابتدای سخنرانی خود اذعان داشت: چون عوامل مختلفی در رابطه دو کشور تاثیر دارد بررسی رابطه این دو بازیگر متحد ناتو یعنی ترکیه و ایالات متحده را پیچیده کرده است. البته عضویت هر دو کشور در ناتو به حفظ رابطه کمک و مانعی برای اقدامات تحریمی آمریکا بوده است. سپس ادامه داد: اردوغان سیاستمداری است که در دوره ۲۳ ساله ریاست جمهوری خود هم با دو رئیس جمهور دموکرات و هم دو جمهوری‌خواه ایالات متحده یعنی بوش، اوباما، ترامپ، و بایدن روبرو شده است.
او حمله ترکیه به قبرس، تضاد ترکیه با متحدان آمریکا نظیر یونان را بر رابطه ساختاری این دو کشور موثر دانست و گفت: تحولات خاورمیانه به خصوص بحران سوریه، و بحث کردها هم تا جایی پیش رفته است که در آمریکا از ترکیه به نام متحد ناآرام نام برده می‌شود. ارزش استراتژیک ترکیه برای آمریکا بسیار بالا رفته است. ترکیه پس از جنگ اوکراین و میانجی‌گری از شریک استراتژیک برای آمریکا، به یک متحد نزدیک تبدیل شده است. دور دوم ترامپ که بحث تعامل دوباره با روسیه مطرح است ترکیه نقش موثری ایفا خواهد کرد.
به بیان وی کارگزاران این دوره در ایالات متحده از دیدگاه ترکیه بهتر خواهند بود. چون دیدگاه بایدن تقسیم جهان به حوزه دموکراسی و اقتدارگرایی بود ولی دیدگاه ترامپ عمل‌گرایانه است. او در پایان رابطه ترکیه و آمریکا را بر دو مدار پیش‌بینی کرد: خوش‌بینی محتاطانه، نگرانی از کارگزاران ترامپ.
دکتر ابراهیم معراجی، مدیر گروه مطالعات آمریکا در مرکز پژوهش های استراتژیک خاورمیانه و انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا، سخنران پایانی نشست بود.
برای پیش‌بینی دقیق و منطقی شرایط آینده از نظر وی سه ابزار نگاه تاریخی، علم تئوریک، و داده‌های به روز نیاز است. او عنصر زمان را در بحران‌های امروزی کم اهمیت دانست و گفت: تصمیم ساز و تحلیلگر باید بتواند پیش بینی کند. شناخت به اعتقاد وی متشکل از یک مثلث است. ضلع اول شناخت خود (ترکیه، ایران و منطقه)، ضلع دوم شناخت طرف مقابل (آمریکا)، و ضلع سوم شناخت قاعده بازی در منطقه است. به بیان وی در صورت شناخت اضلاع مثلث می‌توان سناریوی منطقی طراحی کرد.
او سپس به بررسی اضلاع مختلف این مثلث پرداخت و گفت: این منطقه دارای عنصر ثابت اقتدارگرایی است. اردوغان، بن سلمان، و طالبان که در نهایت در یک وجه قرار می‌گیرند. وجه متغیر، اطلاعات به روز ماست که باید نسبت به آن آگاهی داشته باشیم. وی در مورد ضلع دوم گفت: آمریکا قدرتی مهم و موثر در عرصه بین المللی به خصوص خاورمیانه است. این کشور مسیر رو به رشدی طی می‌کند. اما امروزه دارای رقبایی است.
وی در پایان تاکید کرد: عدم توجه به این عناصر باعث نقصان در تحلیل خواهد شد. ترامپ شخصیت متفاوتی دارد. به هویت طرف مقابل توجه ندارد و بیشتر بر هدف خود متمرکز است. او قصد دارد در عرصه بین‌المللی کاری متمایز انجام دهد. می‌توان از دریچه روابط شخصی وارد مسائل شد. و توافق او با کشورهای مختلف بر همین مبنا خواهد بود.
مطالب مشابه
دفعات مشاهده: 30 بار |
دفعات چاپ: 10 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
آخرین مطالب سایت