نشست «تغییرات ساختاری و فرایندی خانواده ایرانی؛ بازنمایی خانواده در رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر اینستاگرام» برگزار شد.
| تاریخ ارسال: 1404/2/2 |
نشست «تغییرات ساختاری و فرایندی خانواده ایرانی؛ بازنمایی خانواده در رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر اینستاگرام» برگزار شد.
هفتاد و پنجمین نشست کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان با موضوع«تغییرات ساختاری و فرایندی خانواده ایرانی؛ بازنمایی خانواده در رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر اینستاگرام»، روز شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان برگزار شد.
هفتاد و پنجمین نشست کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان با موضوع «تغییرات ساختاری و فرایندی خانواده ایرانی؛ بازنمایی خانواده در رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر اینستاگرام»، روز شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان برگزار شد.
سخنران این نشست، منصوره حجاری، دانش آموخته دکتری علوم ارتباطات دانشگاه تهران، در ابتدا به ذکر مقدمه‌ای در این زمینه پرداخت و گفت: مهمترین فرایند تحول فرهنگ معاصر، رسانه‌ای و دیجیتالی شدن است. او تحولات پست مدرنیته را با عامه‌پسند شدن، فردی شدن و دیداری یا بصری شدن همراه دانست و گفت: هنگام صحبت از فرایندهای جهانی شدن، در مورد فشردگی و در هم تنیدگی زمانی و مکانی بحث میشود. به این معنا که هر قدر درگیر فرایندهای جهانی شدن هستیم، اهمیت مکان کاهش یافته و در مقابل، فضا و فضای مجازی که ساخته شبکههای اینترنتی و فناورسهای ارتباطاتی و اطلاعاتی هستند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
او با ذکر آماری بر اساس نتایج نظرسنجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تیرماه ۱۴۰۳ گفت: ۷۲ درصد از مردم از اینستاگرام، ۵۲ درصد از تلگرام، ۴۶ درصد از واتساپ، و ۴۲ درصد از روبیکا و ۳۲ از ایتا استفاده می‌کنند. بر اساس این آمار، او کاربران پلتفرم‌های تصویری را بیشتر توصیف و ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ اینستاگرام حدود ۳۱ میلیون کاربر ایرانی داشته است.
در ادامه، وی مطرح کرد که امروزه با پدیده خانواده شبکه‌ای شده یا رسانه‌ای شده یا خانواده دو فضایی شده روبرو هستیم و خانواده فیزیکال سنتی به خانواده دو فضایی شده، تعامل‌پذیر، با امکانات و دسترسی‌های بیشتر و با قدرت انتخاب‌های متنوع تبدیل شده است. بنابراین مفاهیم قبلی در خانواده نظیر حریم خصوصی، ارتباطات خانوادگی، فضای خانه، حضور در خانه و نقش‌های اعضای خانواده دچار بازسازی معنایی شده‌اند.
بنا به اظهارات حجاری نظریه دو فضایی شدن خانواده درصدد توضیح این مطلب است که تحت تأثیر این متغیرها چگونه مفاهیم دچار بازسازی معنایی می شوند. سپس افزود: نسل جدید خانواده ایرانی که نسل زد نامیده میشوند و عمموماً پیش از ورود به زندگی مشترک، زیست دیجیتال را تجربه کردهاند و در دوره نوجوانی کاربر پلتفرم‌های مختلف بودند. پس از ازدواج در تعامل با یکدیگر باید بدانند در این گونه پلتفرم‌ها چگونه حضور داشته باشند.
فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی به بیان وی به ریزسیستم روابط خانوادگی تبدیل شده‌اند. یعنی این پلتفرم‌ها عضوی از خانواده محسوب میشوند. چون ارتباط اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. او در توضیح نمایش خانواده گفت: فرایندی است که در آن اعضای خانواده، دیگران را در معرض اقدامات خود قرار می‌دهند که کردار خانواده نامیده میشود. وی به دو عامل مهم در فرایند نمایش یعنی تعامل اجتماعی و بازخورد اشاره و به توضیح آنها پرداخت.
او در چارچوب الگوی خانواده دوفضایی و نظریه فناوری و خانواده (CTF)، تغییر زیستبوم ارتباطی خانواده را در دو بعد تغییرات ساختاری (بازتعریف مرزها و بازتعریف نقشها) و تغییرات فرایندی (آغاز رابطه و نگهداری رابطه/بازتعریف صمیمیت) مورد توجه قرار داد و و سپس به توضیح هر کدام از این تغییرات پرداخت.
وی با استفاده از روش نشانهشناسی اجتماعی و تحلیل تصاویر منتشر شده در صفحات بلاگرهای خانواده در اینستاگرام فارسی، در چارچوب الگوی نظری مذکور، به این پرسش پاسخ داد که حضور کاربرانه اعضای خانواده ایرانی (همسران) در شبکههای اجتماعی (با تمرکز بر اینستاگرام) چه معنای جدیدی از مفاهیمی مانند خانه، خانواده، صمیمیت (رابطه عاشقانه)، حریم خصوصی و مناسک خانوادگی برساخته است؟
او در جمع‌بندی سخنان خود گفت: رسانه‌ای شدن خانواده و تشخیص و تأیید دیگران دو روی سکه هستند. خانواده رسانه‌ای شده امروز نیازمند نمایش خود است. برای اینکه بگوید وجود دارد. زمانی که خانواده تبدیل به نمایش میشود نیاز به ابزار نمایش دارد. ابزار این نمایش عکاسی در موقعیت‌های مختلف، هدیه دادن (سورپرایز) و روایت‌های بریده و کوتاه زندگی خانوادگی هستند. موقتی بودن و در لحظه بودن در برابر جریان دائمی زندگی از دلایل برجسته رابطه نمایشی شده است. عکس‌ها عموماً بریده‌های خاصی از روند زندگی را نشان می‌دهند. در این شرایط خاطرات خانوادگی دیگر متعلق به خانواده نیست. بلکه به محض رخداد با رویداد جدید این اتفاق باید ثبت شده و به اشتراک گذاشته شود.
او در پایان در تحلیل سه سطح خرد، میانه و کلان گفت: در هر سطح به ترتیب کردار خانوادگی، نمایش خانواده، تبلیغات و کالایی شدن مهم میشود.
نشست با پرسش و پاسخ پایان یافت.
سخنران این نشست، منصوره حجاری، دانش آموخته دکتری علوم ارتباطات دانشگاه تهران، در ابتدا به ذکر مقدمه‌ای در این زمینه پرداخت و گفت: مهمترین فرایند تحول فرهنگ معاصر، رسانه‌ای و دیجیتالی شدن است. او تحولات پست مدرنیته را با عامه‌پسند شدن، فردی شدن و دیداری یا بصری شدن همراه دانست و گفت: هنگام صحبت از فرایندهای جهانی شدن، در مورد فشردگی و در هم تنیدگی زمانی و مکانی بحث میشود. به این معنا که هر قدر درگیر فرایندهای جهانی شدن هستیم، اهمیت مکان کاهش یافته و در مقابل، فضا و فضای مجازی که ساخته شبکههای اینترنتی و فناورسهای ارتباطاتی و اطلاعاتی هستند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
او با ذکر آماری بر اساس نتایج نظرسنجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تیرماه ۱۴۰۳ گفت: ۷۲ درصد از مردم از اینستاگرام، ۵۲ درصد از تلگرام، ۴۶ درصد از واتساپ، و ۴۲ درصد از روبیکا و ۳۲ از ایتا استفاده می‌کنند. بر اساس این آمار، او کاربران پلتفرم‌های تصویری را بیشتر توصیف و ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ اینستاگرام حدود ۳۱ میلیون کاربر ایرانی داشته است.
در ادامه، وی مطرح کرد که امروزه با پدیده خانواده شبکه‌ای شده یا رسانه‌ای شده یا خانواده دو فضایی شده روبرو هستیم و خانواده فیزیکال سنتی به خانواده دو فضایی شده، تعامل‌پذیر، با امکانات و دسترسی‌های بیشتر و با قدرت انتخاب‌های متنوع تبدیل شده است. بنابراین مفاهیم قبلی در خانواده نظیر حریم خصوصی، ارتباطات خانوادگی، فضای خانه، حضور در خانه و نقش‌های اعضای خانواده دچار بازسازی معنایی شده‌اند.
بنا به اظهارات حجاری نظریه دو فضایی شدن خانواده درصدد توضیح این مطلب است که تحت تأثیر این متغیرها چگونه مفاهیم دچار بازسازی معنایی می شوند. سپس افزود: نسل جدید خانواده ایرانی که نسل زد نامیده میشوند و عمموماً پیش از ورود به زندگی مشترک، زیست دیجیتال را تجربه کردهاند و در دوره نوجوانی کاربر پلتفرم‌های مختلف بودند. پس از ازدواج در تعامل با یکدیگر باید بدانند در این گونه پلتفرم‌ها چگونه حضور داشته باشند.
فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی به بیان وی به ریزسیستم روابط خانوادگی تبدیل شده‌اند. یعنی این پلتفرم‌ها عضوی از خانواده محسوب میشوند. چون ارتباط اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. او در توضیح نمایش خانواده گفت: فرایندی است که در آن اعضای خانواده، دیگران را در معرض اقدامات خود قرار می‌دهند که کردار خانواده نامیده میشود. وی به دو عامل مهم در فرایند نمایش یعنی تعامل اجتماعی و بازخورد اشاره و به توضیح آنها پرداخت.
او در چارچوب الگوی خانواده دوفضایی و نظریه فناوری و خانواده (CTF)، تغییر زیستبوم ارتباطی خانواده را در دو بعد تغییرات ساختاری (بازتعریف مرزها و بازتعریف نقشها) و تغییرات فرایندی (آغاز رابطه و نگهداری رابطه/بازتعریف صمیمیت) مورد توجه قرار داد و و سپس به توضیح هر کدام از این تغییرات پرداخت.
وی با استفاده از روش نشانهشناسی اجتماعی و تحلیل تصاویر منتشر شده در صفحات بلاگرهای خانواده در اینستاگرام فارسی، در چارچوب الگوی نظری مذکور، به این پرسش پاسخ داد که حضور کاربرانه اعضای خانواده ایرانی (همسران) در شبکههای اجتماعی (با تمرکز بر اینستاگرام) چه معنای جدیدی از مفاهیمی مانند خانه، خانواده، صمیمیت (رابطه عاشقانه)، حریم خصوصی و مناسک خانوادگی برساخته است؟
او در جمع‌بندی سخنان خود گفت: رسانه‌ای شدن خانواده و تشخیص و تأیید دیگران دو روی سکه هستند. خانواده رسانه‌ای شده امروز نیازمند نمایش خود است. برای اینکه بگوید وجود دارد. زمانی که خانواده تبدیل به نمایش میشود نیاز به ابزار نمایش دارد. ابزار این نمایش عکاسی در موقعیت‌های مختلف، هدیه دادن (سورپرایز) و روایت‌های بریده و کوتاه زندگی خانوادگی هستند. موقتی بودن و در لحظه بودن در برابر جریان دائمی زندگی از دلایل برجسته رابطه نمایشی شده است. عکس‌ها عموماً بریده‌های خاصی از روند زندگی را نشان می‌دهند. در این شرایط خاطرات خانوادگی دیگر متعلق به خانواده نیست. بلکه به محض رخداد با رویداد جدید این اتفاق باید ثبت شده و به اشتراک گذاشته شود.
او در پایان در تحلیل سه سطح خرد، میانه و کلان گفت: در هر سطح به ترتیب کردار خانوادگی، نمایش خانواده، تبلیغات و کالایی شدن مهم میشود.
نشست با پرسش و پاسخ پایان یافت.
مطالب مشابه
دفعات مشاهده: 70 بار |
دفعات چاپ: 12 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
آخرین مطالب سایت