نخستین سخنران این نشست، دکتر سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، بود. دکتر عاملی دکتر شکرخواه را یکی از بزرگان عرصه رسانه و ارتباطات و دوست و برادر خود خطاب کرد که سالها از همجواری وی در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران بهرهمند بوده است. ادامه سخنان این استاد ارتباطات در دو بخش بود؛ نخست درباره ارتباطات و نقش رسانهها و دوم در باب شخصیت کمنظیر دکتر شکرخواه.
دکتر عاملی در بخش نخست سخنان خود درباره ارتباطات به سه نکته کلیدی پرداخت که بیارتباط با دکتر شکرخواه نیز نبود. نکته نخست تأکید بر نقش ارتباطات در فرهنگسازی بود. وی فرهنگسازی و اجتماعیشدن را در جوامع انسانی زاده ارتباطات خواند که کیفیت این فرهنگ به کیفیت ارتباطات آن جامعه بازمیگردد و افزود: «اگر ارتباطات بینفرهنگی و بین فردی از ظرفیت بزرگی برخوردار باشد، آن فرهنگ بزرگ و متعالی خواهد شد و افراد در آن احساس عضویت، بالندگی و تعلق خواهند کرد.»
این استاد ارتباطات در ادامه به تبیین ارتباطات سالم پرداخت. نخست بر نقش اخلاق انسانی و الهی در ارتباطات سالم اشاره داشت. وی قضاوتها، کلیشهها و انگارههای ذهنی را مخل برقراری ارتباط سالم عنوان کرد و در ارتباط بر کرامت انسانی و در اصطلاح ارتباطات difamilier (نشناختن افراد) تأکید داشت.
نقش کیفیت ارتباطات بر کیفیت فرهنگ دیگر بخش سخنان دکتر عاملی بود و یکی از شاخصههای آن را «حیاتداشتن»، «پویابودن» و «ماندگاربودن» خواند که نوستالژی میآفریند.
رابطه با خدا دومین عامل حفظ ارتباط سالم در نگاه این استاد ارتباطات بود. وی ضمن انتقاد از اینکه در رفتارهای اغراقآمیز ما با جامعه و گاه حتی در جوامع مذهبی، رابطه با خدا ناپیدا میشود، حفظ رابطه با خدا را حفظ نگاه کرامت انسانی عنوان کرد و افزود: «وجوه عظمت و کرامت الهی در نگاه به بشر توأم با دلسوزی و هدایت است. در این نوع ارتباطات است که دیگریهراسی و دیگریسازی و جداسازی رخت برمیبندد.»
کنش و واکنشهای اجتماعی نکته دوم سخنان رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران درباره ارتباطات و نقش رسانهها و در چارچوب ارتباطات کیفی بود. وی تعلیم و تربیت و آموزش در این حوزه را ضروری دانست تا افراد در کنار هم با آسایش و لذت بیشتری زندگی کنند و احساس نگرانی و خطر از بودن در کنار هم نداشته باشند. بهبیان این استاد ارتباطات، ارتباط بیشتر با پدیدهها اختلال کمتر در فهم را بهدنبال خواهد داشت.
در ادامه سخنان دکتر عاملی، طرح این مبحث دریچهای را گشود رو به سوی روزنامهنگاری برخط و روزنامهنگاری هوشمند. وی دکتر شکرخواه را پایهگذار روزنامهنگاری برخط در ایران خواند. کار دکتر شکرخواه در جامجم همزمان با شروع پیدایش وب و محیطهای تعاملی بود. وی روزنامهنگاری هوشمند را دارای توانش الگوریتمی خواند که رو بهسوی آن در حال حرکتیم. این توانش ساخته دست ماست که با استفاده از بستههای نرمافزاری و روابط معنایی در متن، تیتر و خبر و برجستهسازی تنظیم میشود. در مسیر نیل به روزنامهنگاری هوشمند با بهرهگیری از استادانی چون دکتر شکرخواه، باید از مراحل نیمههوشمند، میانهوشمند و تمامهوشمند عبور کنیم. وی روزنامهنگاری باز در برابر روزنامهنگاری بسته یا بهعبارت دقیقتر روزنامهنگاری ادامهدار (continues) را سیر تحول این مهم در عرصه روزنامهنگاری عنوان کرد.
دکتر عاملی با تأکید بر افزایش نقش و قدرت هوش مصنوعی در جهان گفت: «در سال ۲۰۱۷، ۵/۳۹ میلیارد دلار در سال در حوزه هوش مصنوعی سرمایهگذاری شده که بیشترین سرمایهگذاری با ۵/۱۷ میلیارد دلار در آمریکا و پس از آن در چین، آلمان و روسیه بوده است. جالب آنکه ۲ میلیارد تریلیون دلار از تولید ناخالص ملی کشورها درگیر هوش مصنوعی بوده است. پیشبینیها نشان میدهد طی پنج سال آینده به ۵/۱۷ میلیارد تریلیون دلار خواهد رسید. این در حالی است که کل تولید ناخالص جهان ۱۱۰ میلیارد تریلیون دلار است.» اهمیت هوش مصنوعی از آن جهت است که بهدنبال تکرار هم فکر و هم رفتار انسان است و از آن تعبیر به فکر منطقی و عمل منطقی میشود. یکی از نظامهای ارزشی در کشورها این است که هوش مصنوعی باید سبب سلامت و تعالی جامعه شود و از دخالت در حوزه خصوصی افراد اجتناب ورزد.
روزنامهنگاری کیفی سومین نکته سخنان دکتر عاملی در این نشست بود. رئیس دانشکده مطالعات جهان در تکریم از دکتر شکرخواه از وی با عنوان دوستی مهربان و شریک غم و شادی و دوستی پایدار یاد کرد و مهمترین خصیصه وی را اخلاقیبودن وی خواند. همین وجه اخلاق سبب بروز روزنامهنگاری کیفی در وی بوده که محصول ارتباطات کیفی و کیفیت ارتباطات است.
دبیر شورای انقلاب فرهنگی ضمن انتقاد از برخی فعالیتهای غیرکیفی در عرصه روزنامهنگاری که خبر نادرست را به جامعه منتقل میکند، گفت: «لازم است میان روزنامهنگاری معتبر و نامعتبر، و تولید رسانه اجتماعی و رسانه معتبر- روزنامهنگاری سنتی معتبر- تمیز قائل شد.» به گفته دکتر عاملی از این منظر دکتر شکرخواه روزنامهنگاری است که هرگز آبروی کسی را نریخته است و افزود: «خبرهای ننگ باعث ایذای اجتماعی است. با خواندن همشهری آنلاین احساس آرامش میکنید. دکتر شکرخواه روزنامهنگاری درستنویس و راستنویس است که از هر نوع راستنویسی نیز پرهیز دارد.» به گفته وی رسانه ملی باید حس همبستگی افراد را تقویت کند و تأکید داشت: «نقد در روزنامه باید در جهت حل مسئله باشد. قدرت نقدی قدرت محسوب میشود که به بنبست نینجامد. نقد زبانی است که باید در کوچهای باز و در مسیر رو به حل مسئله پیش رود. نقد تلخ جز ناامیدی ثمر دیگری برای جامعه و اصلاح اجتماعی در پی ندارد.»
نکته آخر سخنان دکتر عاملی درباره دکتر شکرخواه با این عبارت آغاز شد: «دکتر شکرخواه در ظرف احزاب سیاسی نمیگنجد.» وی ضمن انتقاد از روزنامهنگاری جانبدارانه، بر تعهد بر فضای عمومی جامعه تأکید کرد. در خاتمه، ابراز امیدواری کرد فضای انتخاباتی کشور به سمت خردمندی و خردگرایی سوق یابد.