یازدهمین نشست از سلسله نشست های راهبردی موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا با عنوان «بررسی روابط ایران و بنگلادش در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» روز چهارشنبه ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان در دانشکده مطالعات جهان و به زبان انگلیسی برگزار شد.
یازدهمین نشست از سلسله نشست های راهبردی موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا با عنوان «بررسی روابط ایران و بنگلادش در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» روز چهارشنبه ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان در دانشکده مطالعات جهان و به زبان انگلیسی برگزار شد.
در آغاز این نشست، آقای حسین ابراهیمی، پژوهشگر دکتری مطالعات شبه‌قاره هند دانشگاه تهران،مروری بر تاریخچه روابط دو کشور از زمان استقلال بنگلادش در سال ۱۹۷۱، سپس پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ و همچنین تحولات دهه‌های پس از آن ارائه کرد. وی در ادامه از دکتر کبیرالاسلام دعوت به عمل آورد تا سخنرانی خود را با محوریت مناسبات اجتماعی دو کشور ایراد نماید.
دکتر کبیرالاسلام، معاون وزیر آموزش و پرورش بنگلادش و دارنده دکتری سیاست اجتماعی از دانشگاه نیوساوت‌ولز استرالیا، با ابراز خرسندی از حضور در ایران، به تبیین چشم‌انداز روابط دو کشور پرداخت. وی بخش انرژی را از حوزه‌های کلیدی برای بنگلادش برشمرد و بخش پتروشیمی و نیز صنایع نساجی، پنبه، کشاورزی و کالاهای اساسی را از دیگر اولویت‌های قابل توجه در گسترش روابط دوجانبه عنوان کرد.
ایشان در عرصه اجتماعی، بر ظرفیت بالای آموزش و تبادل فرهنگی بین دو کشور با توجه به اشتراکات فرهنگی تأکید نمود و نقش مرکز فرهنگی ایران در داکا را در این زمینه حائز اهمیت دانست. دکتر کبیرالاسلام، تقویت دیپلماسی علمی و آکادمیک را به عنوان محوری استراتژیک در کنار روابط سیاسی و دولتی برشمرد و این نشست را سرآغازی برای تحکیم دیپلماسی علمی بین دو کشور خواند.
در ادامه دکتر شریف العالم، استاد دانشگاه داکا و دبیر اسبق هیئت دولت بنگلادش، به عنوان سخنران دوم این نشست به بیان تحلیل خود از روابط دو کشور پرداخت.
دکتر شریف العالم سخنان خود را با قرائت بیتی از حافظ شیرازی، شاعر بلندآوازه قرن هشتم هجری، آغاز کرد و ایران را مهد علم و تمدن دانست. وی در بخش سیاسی، انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ را نقطه‌عطفی خواند که با همراهی و همدلی مردم بنگلادش و برگزاری تجمعات گسترده در حمایت از آن همراه بود. سفر آقای هاشمی رفسنجانی در سال ۱۹۹۵ به عنوان اولین مقام عالی‌رتبه ایرانی به بنگلادش و نیز سفر محمدجواد ظریف در سال ۲۰۱۷ از دیگر وقایع اثرگذار در روابط دو کشور ذکر شد. وی همچنین به موضع‌گیری قاطع دولت بنگلادش در محکومیت حمله اسرائیل به ایران در سال ۲۰۲۵ و میزبانی گردهمایی بزرگ در حمایت از ایران در جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل اشاره کرد.
در بخش اقتصادی، حجم مبادلات تجاری کنونی دو کشور حدود ۱۰۰ میلیون دلار عنوان شد که در مقایسه با حجم ۱۴ میلیارد دلاری تجارت بین بنگلادش و هند و مبادلات ۱۶ میلیارد دلاری ایران و هند، نشان از پتانسیل قابل توجه برای توسعه دارد. وی صنایع انرژی LPG و LNG، فولاد، ماشین‌آلات صنعتی، زنجیره غذای حلال و نیز حضور شرکت‌هایی مانند تراکتورسازی تبریز را از جمله فرصت‌های همکاری برشمرد.
در بخش اجتماعی و فرهنگی، دکتر شریف العالم به پیشینه ۶۰۰ ساله زبان فارسی به عنوان زبان رسمی در دوره حکومت مغولان در شبه‌قاره اشاره کرد و برنامه‌های رادیو تهران و صداوسیما به زبان بنگالی، گرامیداشت نوروز و تبادلات ادبی و ترجمه آثار فارسی به بنگالی را نشان‌دهنده اشتراکات عمیق فرهنگی دانست. ایشان همچنین بر ظرفیت خواهرخواندگی شهرهایی مانند تهران با داکا و اصفهان و شیراز با شهرهای بنگلادشی تأکید نمود. وی در پایان، با قرائت شعری از علامه اقبال، بر اراده ملت‌ها در تحکیم دوستی پایدار تأکید کرد.
سومین سخنران این مراسم، آقای جنید مسرور خان، دانش‌آموخته اقتصاد از دانشگاه داکا و کارآفرین فعال در صنعت املاک و دیپلماسی سلامت بنگلادش، به بیان دیدگاه‌های خود در حوزه کارآفرینی و اقتصاد پرداخت. وی نقش بخش خصوصی را در توسعه روابط تجاری حیاتی خواند و بر ضرورت همگامی آن با بخش دولتی تأکید کرد.
ایشان حوزه انرژی را به عنوان اولویت نخست معرفی کرد و با اشاره به مصرف ۳۰ هزار مگاواتی برق در بنگلادش و نیاز این کشور به گذار به سمت انرژی پاک، امکان همکاری با ایران در حوزه برق آبی را مطرح نمود. دیگر زمینه‌های پیشنهادی شامل صنعت سدسازی (با توجه به تجارب ایران و چالش‌های آبی بنگلادش با هند بالاخص بر رود برهماپوترا)، صنعت پتروشیمی، حوزه سلامت (به‌ویژه در زمینه آنکولوژی و انجام پروژه‌های مشترک) و نیز صنعت پوشاک بود.
در پایان نشست، پرسش‌وپاسخ بین حضار و سخنرانان انجام شد و طی آن، لوح یادبودی از سوی دانشگاه بین‌المللی داکا به گروه مطالعات شبه‌قاره هند دانشگاه تهران اهدا گردید. همچنین هدایای یادبودی به سخنرانان بنگلادشی تقدیم شد و دو طرف امیدواری و اشتیاق خود را برای توسعه همکاری‌های آتی بین دانشگاه‌ها و دو کشور اعلام کردند.