نشست تخصصی بررسی تحولات عراق و سوریه با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان و گروه مطالعات عراق و مصر روز دوشنبه ۲۰ آذرماه ۹۱ در تالار ایران دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
دکتر امیری مقدم (کارشناس مسائل جهان عرب) ضمن مرور تحولات عراق از زمان حمله امریکا به این کشور تحلیلی اجمالی از نقش ایران در این تحولات ارائه کرد. وی با مقایسه رویکرد ایران و امریکا به روند سیاسی طی شده در عراق گفت: در طول مدت زمامداری دولت موقت و انتقالی عراق ، امریکا تلاش می کرد لیبرال ها در این کشور به قدرت برسند در حالیکه ایران خواهان روی کار آمدن دولتی شیعی بود. امریکا سعی داشت اینطور القا کند که عراقی ها توان درک درست مفهوم دموکراسی را ندارند و به تنهایی نمی توانند آن را در کشورشان پیاده کنند در حالیکه ایران بر حق حاکمیت مردم این کشور بر سرنوشت کشورشان تاکید می ورزید. وی در ادامه افزود‘ در صورتی که گروه های عراقی مانع نفوذ سیاسی امریکا در این کشور می شدند ایران نیز حاضر بود برای برقراری دموکراسی در عراق به کمک آنها بشتابد. اما بعضی گروه های عراقی با جهت گیری به سمت امریکا مصالح این کشور را نادیده گرفتند. ولی در نهایت پی بردند که این یک سیاست اشتباه بود. شایان ذکر است این سخنرانی به زبان عربی ایراد شد و دکتر امیری به بررسی تحولات چند سال اخیر عراق و رویکرد ایران به عراق و معارضه این کشور و آینده تحولات منطقه پرداخت.
در انتهای جلسه حاضران به پرسش و پاسخ در خصوص مباحث طرح شده و جایگاه ایران در منطقه پرداختند. دکتر امیری مقدم در پاسخ به سوالی درمورد سهم واقعی ایران از قدرت در منطقه گفت: خاورمیانه منطقه ای استراتژیک است و دو دروازه دارد یکی خلیج فارس و دیگری مدیترانه. همانطور که آلبرایت ، وزیر خارجه پیشین امریکا، گفت ایران قلب خلیج فارس است و نقش بسیار مهمی در میان سایر کشورهای منطقه ایفا می کند. البته این به معنای نادیده گرفتن قدرت اقتصادی کشورهایی نظیر مصر و ترکیه نیست. وی همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد علت پایین بودن سطح تعاملات منطقه ای ایران در بعضی زمینه ها گفت: ایران همواره سعی کرده است قدرتی تاثیر گذار در منطقه باشد و همینطورهم بوده است. بعضی دولت های منطقه خاورمیانه تلاش کرده اند مانع این امر شوند. از زمان وقوع انقلاب اسلامی و با هدف مقابله با نظام‘ تاکنون دو مساله مورد توجه این دسته از دولت های بوده است: بحث مذهبی قلمداد کردن و دمیدن در تنور اختلافات شیعه و سنی ؛ و بحث دوم احیای ناسیونالیسم عربی و دامن زدن به اختلافات موجود میان اعراب و ایران. آنها تلاش کرده اند تا با استفاده از این تفاوت ها مانع قدرت گرفتن ایران شوند و ایران نیز همواره تلاش کرده است تعاملات خود با کشورهای منطقه را فراتر از این مباحث قرار دهد. مثلا در حال حاضر شیعیان عراق ایران را به عنوان تنها کشور دوست و حامی خود می شناسند و دیدگاه ها نسبت به ایران در مقایسه با سال های گذشته تغییر زیادی کرده است.
