نشست دانشجویی گروه مطالعات فلسطین اشغالی روز دوشنبه ۱۹ اسفند ۹۲ در دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
در ابتدای این نشست، آقای محمدجواد اخوان، یکی از دانشجویان رشته مطالعات فلسطین، برای حاضران درمورد اهمیت تاسیس این رشته در دانشگاه تهران صحبت کرد. وی در این خصوص به اهمیت مساله فلسطین برای ایرانیان و مسلمانان از جنبه های دینی و انسانی اشاره کرد و گفت چه در چهارچوب گفتمان دینی و چه از منظر انسانی، دفاع از ملتی که مظلوم واقع شده و حقوق اولیه خود را از دست داده اند برای ما مهم است . وی در ادامه افزود روز به روز بر شدت این جنایت افزوده می شود و حاکمان کشورهای منطقه هم به دلیل منافع اقتصادی با اشغالگران همراهی می کنند. آقای اخوان مساله فلسطین را یکی از مهم ترین مسائل جهان اسلام و همچنین از مهم ترین مسائل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خواند که بر سایر مسائل در این حوزه اثر گذاشته است و در عین حال در حوزه های علمی و پژوهشی کمتر به آن توجه شده است. به گفته وی اغلب آثار پژوهشی که تاکنون در این حوزه در کشور منتشر شده است، به صورت ترجمه بوده و کمتر تولید محتوا انجام شده است و تاسیس رشته مطالعات فلسطین در دانشکده مطالعات جهان نخستین گام برای ورود به مساله فلسطین با نگاه علمی است.
دکتر حسین رویوران، نخستین سخنران از میان اعضای هیات علمی بود که به تشریح وضعیت سیاسی فلسطین در چهار سطح داخلی، خارجی، منطقه ای و بین المللی پرداخت. وی گفت در سطح داخلی گروه های فلسطینی به سبب دوگانگی سیاسی میان جریان ملی سکولار به رهبری فتح و جریان اسلامی مقاومتی به رهبری حماس وضعیت خوبی ندارند و این دوگانگی در سطح جغرافیایی نیز به چشم می خورد به شکلی که کرانه باختری بیشتر در کنترل فتح، و غزه در کنترل حماس است. در سطح خارجی، یعنی از لحاظ رویارویی با اسرائیلی ها، نیز در حال حاضر مهم ترین بحث، گفتگوهای سازش است که در یک مهلت نه ماهه به رهبری امریکا انجام می شود و با وجود اینکه امریکا و برخی شرکت های اروپایی هم فشارهایی به اسرائیل آوردند تاکنون به نتیجه نرسیده است. وی ضمن اشاره به مشکلات موجود و موانع بر سر راه مذاکرات افزود، اولا نتانیاهو گفتگو با فلسطینیان را مشروط به این کرده است که آنها اسرائیل را به عنوان دولتی یهودی به رسمیت بشناسند و حق بازگشت فلسطینیان و عقب نشینی از قدس را رد کرده است. ثانیا این برای فلسطینیان توافقی ذلت بار است زیرا طبق آن باید دولت فلسطین خلع سلاح شود و مرز شرقی با اردن، حریم هوایی و دریایی غزه در اختیار اسرائیل باشد؛ درحالیکه حق حاکمیت مهم ترین شاخصه هر دولتی به حساب می آید و این شرط ها نقض آشکار حق حاکمیت است.
دکتر رویوران در ارزیابی وضعیت فلسطین در سطح منطقه ای نیز گفت: با به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، تونس و لیبی، حماس دچار اشتباه محاسباتی شد و گمان کرد ممکن است در سوریه هم همین اتفاق بیفتد و بنابراین به تصور اینکه همپیمانان جدیدی پیدا خواهد کرد فاصله اش را با ایران بیشتر کرد اما شرایط در این کشورها تغییر کرد و در نتیجه حماس تحت فشار قرار گرفت. مثلا کودتای مصر برای حماس مانند یک فاجعه بود زیرا کودتاگران در تضاد با اخوان المسلمین حرکت می کنند و در تلاش اند در این مسیر بازی برد_باخت با این گروه تعریف کنند. به طورکلی در حال حاضر اکثر کشورها وگروه ها در خاورمیانه منافع خودشان را دنبال می کنند و حق فلسطینیان دغدغه اصلی شان نیست.
این کارشناس مسائل خاورمیانه سپس به تحلیل وضعیت فلسطین در عرصه بین المللی پرداخت و گفت: برخی می گویند الان بهترین زمان برای حل مساله فلسطین است زیرا اکثر کشورها درگیر مسائل دیگری هستند. مثلا مصر درگیر کودتا و توجه ایران معطوف به سوریه است و حتی رئیس جمهور امریکا هم گفته است اگر اسرائیل گفتگوهای صلح را جدی نگیرد، امریکا دیگر نمی تواند از این رژیم در محافل بین المللی حمایت کند. می دانیم که بدون حمایت امریکا اسرائیل تحت فشار بین المللی قرار می گیرد. اما اکنون دیگر اولویت امریکا رفتن به سمت شرق و فشار اقتصادی بر چین است. در واقع امریکا می خواهد موقعیت و مدیریت منطقه ای به گونه ای باشد که بتواند با کمترین هزینه ممکن توجه و تمرکز خود را از خاورمیانه بردارد و لذا اسرائیل هم تا حدودی منفعل تر از قبل خواهد بود.
در ادامه این نشست، دکتر هادی برهانی در مورد اختراع ملت یهود برای حاضران صحبت کرد. وی گفت مساله فلسطین دارای ابعاد مختلفی است که یکی از آنها بعد علمی و بحث ملت یهود است. صهیونیست ها برای توجیه علمی این قضیه می گویند یهودیان جهان در اصل یک ملت بوده اند که در دوره رومی ها از فلسطین اخراج شدند و چون یهودیان تلاشی برای یهودی کردن دیگران نکرده اند بنابراین همه یهودیان جهان از لحاظ نژادی خالص و متعلق به سرزمین فلسطین اند. زیرا همانطورکه می دانیم یکی از خصوصیات هر ملتی، تعلق به یک سرزمین است.
دکتر برهانی سپس با رد این ادعاها، توجه حاضران را به کتاب " "Invention of the Jewish People نوشته "شلومو ساند" جلب کرد که در سال ۲۰۰۸ در فرانسه برنده جایزه کتاب سال شد و تاکنون به چندین زبان ترجمه شده است. "ساند" در این کتاب می گوید اصولا بحث اخراج یهودیان تا پیش از قرن نوزدهم در هیچ کتاب تاریخی ذکر نشده و دقیقا ابداعی در قرن نوزدهم و در کشور آلمان است. این ابداع هم بر اساس یک قصه مسیحی انجام شده که می گوید قاتلان پسر خدا از سرزمین مقدس اخراج و پراکنده شدند. درحالیکه مساله اخراج الان گفتمان غالب در محافل علمی غرب است و مسلم فرض می شود. درمورد خالص بودن نژاد یهودیان هم این کتاب ادله ای ارائه می کند که این ادعا را نقض می کنند زیرا یهودیان در دوره های مختلفی سعی کرده اند دیگر مردمان را یهودی کنند. مثلا درمورد بربرها در شمال افریقا و امپراتوری خزر در قرن هشتم که قومی ترک نژاد بودند که در حاشیه دریای خزر حکومت می کردند و دین یهود را پذیرفتند. پس ار فروپاشی این امپراتوری اتباع آن از جمله یهودیان در شرق و مرکز اروپا پراکنده شدند و اتفاقا در زمان تاسیس دولت اسرائیل همین یهودیان اروپای مرکزی بودند که جنبش صیهونیسم را به پا کردند. بنابراین این کتاب به خوبی توجیه علمی برای تعلق همه یهودیان جهان به سرزمین فلسطین و وجود ملت یهود را رد می کند.
سومین سخنران این نشست دکتر جواد شعرباف بود. وی سخنان خود را با اشاره به دو شعار اصلی انقلاب اسلامی یعنی "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی" و "استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی" آغاز کرد و گفت به نظر من مهم ترین تغییر ایجاد شده در کشور با وقوع انقلاب، نه تغییر نظام سلطنتی به جمهوری، بلکه انتقال مرکز ثقل تصمیم گیری از خارج به داخل کشور بوده است. در بیشتر کشورهای منطقه در حال حاضر تصمیم گیری های کلان در خارج انجام می گیرد و در ایران پیش از انقلاب هم وضع به همین منوال بود. وی با اشاره به کشورهای همسایه و وابستگی های عدیده آنان برای تصمیم گیری به خارج از مرزهایشان با ذکر مثال های مختلف افزود، حتی در ترکیه سایه سنگین حکومتِ نظامیان حس می شود و دولت اسلامگرای این کشور قدرت مانور مشخص و محدودی دارد. دکتر شعرباف در ادامه با بیان نقاط قوت و قدرت جمهوری اسلامی اظهار داشت، به میزانی که بر قدرت و اعتبار و توان ملی کشوری افزوده می شود، حوزه نفوذ آن گسترش می یابد و حوزه نفوذ ایران بعد از انقلاب بسیار وسیع تر شده تا جایی که اکنون تنها کشوری که در برابر اقتدار ایران مانع تراشی می کند اسرائیل است و این درگیری جلوه اصلی اش را در منطقه نشان می دهد.
مدیر گروه مطالعات فلسطین اشغالی در توصیف مصاف بین ایران و اسرائیل در عرصه بین المللی گفت: در این مبارزه هر دو طرف با تمام قوت و توان به میدان آمده اند. یک طرف آن رژیم صهیونیستی با تحریک قدرت های بزرگ در حال فتنه آفرینی و دسیسه چینی است و با تکیه بر قدرت رسانه ایش صدایش را کلفت تر از آنچه هست می کند. در این جدال البته کشورهای اروپایی که نگران از قدرت لابی و نفوذ یهود در کشور خود هستند به یاری این رژیم می پردازند. دکتر شعرباف با ارائه توضیحی مختصر در باره توان نظامی اسرائیل افزود، این دولت در دهه اخیر بیش از صد وسی میلیارد دلار هزینه امور نظامی کرده است و حدود دو سوم این مبلغ هم از محل فروش تسلیحات نظامی به دست آورده که باز هم آن را صرف و خرج قدرت نظامی خویش کرده است. از حمایت غربی ها برخوردار است و از همه مهمتر رسانههای جهان را در اختیار دارد و رسانه پدیدهای است که می تواند چهره ای نامطلوب را مطلوب جلوه دهد. نویسنده کتاب نظامی گرایی اسرائیل با برشمردن همه وجوه امتیاز و برتری اسرائیل اظهار داشت در چنین وضعیتی که همه قدرتهای برتر جهان غرب به حمایت از اسرائیل برخاسته اند، جمهوری اسلامی به پشتوانه مشروعیت مردمی و نظام اسلامی توانسته دشمن را در درون مرزهای تصنعی و اشغالی درگیر کند و توانمندی های این رژیم را در حوزه عمل به سخره بگیرد. وی با اشاره به پروسه سخت پیچیده انتقال مایحتاج فلسطینی ها از میان مشکلات و موانع متعدد افزود، در چنین شرایطی باید کمک های غذایی، دارویی و نظامی به غزه برسد درحالیکه همسایگان آن همگی در صف دشمن اند و تنها راه ارتباط این سرزمین با خارج، تونل های اندکی است که مستمرا در حال رصد و کنترل است و از سوی مصر و اسرائیل توامان تخریب می شود. این کمک ها باید لایه های امنیتی متعدد مانند ماهواره ها، پهبادها، سیستم های شنود و جاسوسی را پشت سر بگذارند تا به سلامت به مقصد برسند و با وجود تمام امکانات دشمن، به اعتراف خود آنها، ایران این اقتدار را دارد که به این کمک ها ادامه دهد و مستمرا هم این کار انجام می شود. این نماد واقعی شکستن محاصره غزه، به سخره گرفتن قدرت دشمنان و به عجز در آوردن عملی اسرائیل است.
در پایان این نشست، حاضران به بحث و گفتگو درباره مطالب مطرح شده پرداختند. گفتنی است این نشست به همت انجمن دانشجویی مطالعات فلسطین و با همکاری انجمن ایرانی مطالعات جهان برگزار شد.
