نشست «همه گیری کووید -۱۹: چالش ها و فرصت ها در سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا» برگزار شد

 | تاریخ ارسال: 1400/3/3 | 
باسمه تعالی
 
نشست «همه گیری کووید -۱۹: چالش ها و فرصت ها در سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا» برگزار شد. نشست «همه گیری کووید -۱۹: چالش ها و فرصت ها در سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا» از سلسله نشست های همه گیری کرونا و تحولات جهانی با سخنرانی دکتر رکسانا نیکنامی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، روز چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ به صورت مجازی برگزار شد.
 
دکتر نیکنامی در ابتدای سخنرانی خود گفت در قرن ۲۱ وقتی در مورد ادبیات حوزه بین الملل بحث می شود، صاحب نظران به این مسئله که تاریخ این قرن به دو دوره بعد از ۱۱ سپتامبر و قبل از آن تقسیم می شود، اشاره می کنند. در حال حاضر نیز جهان سیاست بعد از شیوع بحران کرونا به دو دوره دنیای بعد از کرونا و قبل از کرونا تقسیم شده است، چرا که تأثیر این بحران بسیار گسترده تر از ۱۱ سپتامبر است. به این دلیل که ۱۱ سپتامبر یک بحران امنیتی بود و حوزه هایی که تحت تأثیر این بحران قرار گرفتند بیشتر نظامی و استراتژیک بود و تبعات آن نیز تنها معطوف به جهان سیاست می شد. در حالی که شیوع کرونا، فرد، نهاد، دولت و اقتصادهای بزرگ و کوچک را نیز تحت الشعاع قرار داده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ارتباط با دو دوره ای که بحران کرونا سپری کرد توضیح داد و گفت: در دوره اول که حدود ۵ الی ۶ ماه به طول انجامید کشورهای اروپایی بسیار سردرگم شده بودند و واکنش مناسبی در این زمینه از خود نشان نمی دادند. در این زمان بحران کرونا چیزی فراتر از برآوردهای بخش سلامت اروپاییان بود که تنها به اعمال محدودیت های روی آورده بودند تا به این صورت بتوانند تبعاتی که در حوزه سیاست و اقتصاد گریبان‌گیر آنها خواهد شد را کاهش دهند. این درحالی است که بسیاری این حرکت را بازگشت اروپاییان به سمت ملی گرایی تعبیر کردند.
دکتر نیکنامی در پاسخ به این پرسش که چرا معتقد است اگرچه بحران کرونا در دیگر کشورها درگیر بومی گرایی بوده، در اروپا تاثیر مثبتی در همگرایی ملی در حوزه سیاست و امنیت داشته، با گریزی به گذشته عنوان کرد: وقتی ما در موردCEFT  صحبت می کنیم، یعنی در حوزه  "های پلیتیک" با این مشکل مواجه هستیم که اروپاییان نمی توانند تمایز بین اینکه "من آلمانی" یا "من بلژیکی" می بایست سیاست خارجی ملی خود را ارجح بدانم یا سیاست خارجی مشترک اروپا را، حل و فصل کنند. می توان گفت غیر از پرونده هسته ای ایران و یکی دو مورد حل منازعه، ارپاییان در حوزه سیاست خارجی بسیار منفعل عمل کردند، و علت آن به چیزی بنیادی تر بر می گردد؛ به این که ما اروپایی هستیم یا آلمانی؟! به تعبیری "منِ ملی" باید راهگشای مسائل پیش رو باشد یا "منِ اروپایی" و به عبارت بهتر چیزی به نام "هویتِ اروپایی" شکل نگرفت و این مشکل اساسی سیاست خارجی و امنیتی کشورهای اروپایی بود.
استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی در ادامه با اشاره به اجلاس "کویمبرا" گفت: سال ۱۹۹۶ یک اجلاس در شهر کویمبرا در پرتغال برگزار شد که در آن روشنفکران و صاحب نظران جهت سر و سامان دادن به این مسئله که برای شکل گرفتن هویت اروپایی چه کاری باید انجام داد، گردهم آمدند. این آخرین تلاشی بود که برای این مهم انجام گرفت و با ناکامی به اتمام رسید. اما در این رهگذار ویروس کوچکی به نام "کرونا" این موقعیت خطیر را پدید آورد. شاید از خود بپرسید که بنابر چه اساسی این ادعا اثبات می شود؟ البته که ویروس کرونا به تنهایی در این امر مؤثر نبود بلکه سه اتفاق بوجود آمد تا این امر یعنی "هویت اروپایی" محقق شد: ۱- گسترش فعالیت ها و حملات تروریستی در اروپا که یک نوع حس همدردی در بین اروپاییان ایجاد کرد، ۲- قانون (بریکسی) که عملاً "مایِ اروپای قاره ای" را در برابر "مایِ اروپای انگلیسی" تقویت کرد،  ۳-  ویروس کرونا که حکم ضربه نهایی را داشت.
این استادیار گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران، در ادامه بحث به این نکته اشاره کرد که در سال ۲۰۲۰ که کرونا آغاز شد، ایتالیایی ها از دست اروپایی ها خشمگین شدند با این شعار که چرا اتحادیه اروپا برای آنها هیچ کاری انجام نداده است، و به گونه ای شروع به تظاهرات بر ضد اتحادیه اروپا کردند و این در حالی بود که احزاب راست با آنها به همدردی شتافتند. در این شرایط از نظر هویت های جاری، جای دوست و دشمن تغییر کرد. کشور های چین و روسیه که تا آن زمان با اتحادیه اروپا در تضاد سیاسی و اقتصادی بودند به میدان آمدند به طوری که روسیه اولین کشوری بود که کادر و تجهیزات پزشکی و ماسک به کشورهای عضو اتحادیه صادر کرد و شرایط به نفع این دو بازیگر تغییر کرد. اما اروپایی ها خیلی زود این شرایط را کنترل کردند. اروپایی ها خیلی زود در این بحران اوضاع خود را سر و سامان دادند و توانستند ظرف ۴ ماه صندوق مالی اتحادیه اروپا را تأمین مالی کنند. در این زمان اتحادیه اروپا با ایتالیایی ها ابراز همدردی کرد و تجهیزات پزشکی خود را در اختیار دیگر کشورهای عضو اتحادیه قرار داد. همچنین مرزهای بین آنها  از  میان برداشته و مرزهای اکسترنال (داخلی) آن مستحکم تر شد. در حال حاضر هویت اروپایی توانسته وزنه ای محکم تر از  هویت ملی در داخل اروپا ایجاد کند. در سند استراتژیک اروپا، مهم ترین عامل در سیاست خارجی اروپا پیشبرد چندجانبه گرایی است. می توان گفت بحران کرونا برای اتحادیه اروپا یک فرصت محسوب می شود. چرا که در اولین قدم آنها در تدوین سیاست خارجی خود شروع به تجدید نظر در نوع سیاست چندجانبه گرایی کردند و در عین حال سعی بر این دارند تا در سازمان ها و نهادهای عمومی سیاست های خود را به پیش ببرند و بر این نکته تأکید دارند که ما باید ۱-اصلاحاتی را در سازمان ایجاد کنیم و ۲- خودمان باید نهادهای جدید بسازیم.
دکتر نیکنامی در پایان سخنرانی خود به این نکته اشاره کرد که این تحولات، اروپاییان را به بازیگر فعال در عرصه سیاست بین المللی تبدیل کرده است و همسو با کمیسیون اروپا که پیش از این اختلافاتی در میان آنها وجود داشت، با ابزار جدیدی وارد رقابت جهانی شده اند. در عین حال، آنها در حوزه حقوق بشر و محکوم کردن کشورها منفعل تر عمل کرده و در زمینه کمک به کشورهای دیگر و رویکردی که در مقابل کشور چین اعم از نقض حقوق بشر و حقوق دیجیتال، دسترسی به بازار جهانی، شفافیت اقتصادی و نقض دسترسی آزاد به اینترنت را در پیش گرفته اند، همه قابل تأمل است. در مجموع،‌ باید گفت با توجه به اینکه قسمت اعظم واکسن کرونا را اروپاییان تأمین کرده و مهم ترین توزیع کننده آن نیز هستند، می توان چنین نتیجه گرفت که فارغ از تمام مسائل و روایت هایی که در ارتباط با بهداشت و امنیتی که واکسن می تواند داشته باشد، از نظر ما سیاسیون واکسن یک کالا یا یک ابزار برای پیگیری قدرت نرم در دوران بعد از کرونا خواهد بود.
فایل این سخنرانی در صفحه اینستاگرام دانشکده مطالعات جهان به نشانی iranian_studies_ut قابل دسترسی است.
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه ها: انجمن ایرانی مطالعات جهان | دانشکده مطالعات جهان | کرونا | اتحادیه اروپا | ‌ دکتر رکسانا نیکنامی |

دفعات مشاهده: 1236 بار   |   دفعات چاپ: 331 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر



CAPTCHA

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به انجمن ایرانی مطالعات جهان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 All Rights Reserved | Iranian World Studies Association

Designed & Developed by : Yektaweb