انجمن ایرانی مطالعات جهان

نشست «تغییرات نظام ارتباطی خانواده ایرانی؛ بازخوانی حریم خصوصی همسران در فضای مجازی با تأکید بر رسانه‌های اجتماعی» برگزار شد.


 

شصت‌وپنجمین نشست کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی: دوفضایی‌شدن جهان با عنوان «تغییرات نظام ارتباطی خانواده ایرانی؛ بازخوانی حریم خصوصی همسران در فضای مجازی با تأکید بر رسانه‌های اجتماعی» با سخنرانی منصوره حجاری، پژوهشگر مطالعات خانواده و رسانه؛ دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه تهران؛ در روز چهارشنبه ۹ اسفندماه ۱۴۰۲ساعت ۱۳:۳۰ به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

خلاصه نشست:
نحوۀ ارتباط میان اعضای خانواده، به تدریج تغییرکرده است. اکوسیستم‌های مجازی پیچیده امروزی، فضای ارتباطی همسران را تغییر داده‌اند. تغییر فضای ارتباطی، کیفیت زندگی روزمره و خصوصی¬ترین وجوه تجربیات اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار داده‌است. در الگوی خانواده دو فضایی بر اساس مختصات فضای مجازی مفاهیمی چون فضای خانه، حضور در خانه، ارتباطات خانوادگی، حریم خصوصی و بسیاری دیگر از مسائل مرتبط دچار بازسازی معنایی شده‌است. کنترل و ارتباطات تعادل جدیدی در ارتباطات رسانه‌های اجتماعی یافته‌اند: کنترل از دست رفته، و ارتباطات در حال کسب قدرت است. کاربران صرفا به کنترل تکیه نمی‌کنند بلکه برای ایجاد هنجارها و اعتماد تلاش می‌کنند. در واقع حریم خصوصی توسط ارتباطات میان‌فردی بازتعریف می‌شود. پژوهش پیش‌رو در پی پاسخ به این پرسش‌ است که مرزها و قلمروهای ارتباطی چگونه توسط زوج‌ها مذاکره می‌شود و خانوادۀ امروز چه خوانش‌هایی از مفهوم حریم خصوصی و نظارت دارد؟ در این پژوهش با سه گروه از پاسخ‌گویان، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شده‌است: این گروه‌ها شامل همسران، افراد اطلاع‌رسان و زوج درمانگران است که در مجموع نمونه‌ها شامل ۴۷ نفر است. نتایج نشان می‌دهد مرزهای حریم خصوصی آنلاین میان همسران بسیار ژله‌ای شده‌است، دو مضمون فراگیر «سیالیت حریم خصوصی» و «نظارت سیال» بیانگر وجود طیف گسترده‌ای از تعاریف در میان زوج‌های کاربر فضای مجازی است که هر کدام شامل پنج مضمون سازمان دهنده می‌باشد. یافته‌‌ها نشان می‌دهد چگونه تعریف و مرزهای حریم خصوصی در پرتو ظهور رسانه‌های اجتماعی بین زوج‌های کاربر، بازبینی و مذاکره مجدد می‌شود.